|
www.ziyouz.com kutubxonasi
33
Orada Patna va Banoras bor. Agragacha qirq kunlik yo‘l. Sherxon ishg‘ol qilgan Roxtas
qal’asi daryodan ancha uzoqdagi tog‘larda edi. Humoyun Agraga shoshilinch
qaytayotganidan xabar topgan Sherxon tog‘dan tushib kelib, daryoning janub
qirg‘og‘idan uni ta’qib etib bora boshladi.
So‘nggi bir yil ichida kuchlar nisbati Sherxon foydasiga o‘zgargan, Humoyun chekinib
borardi. Sherxon orqadan go‘yo pisib, hamla uchun payt poylab kelar edi. Humoyun
Patnaga yetganda Agraga yuborgan chopari qaytib keldi. Hindol mirzo hayajonli maktub
yozib: «Hazrat og‘ajon, mening haqimdagi yomon ovozalarga zinhor inonmang, —
debdi. — Iningizning barcha harakatlari sizning Agradagi hokimiyatingizni saqlab
qolishga qaratilgandir. Ko‘rnamak Amir Bahlul poraxo‘r ekan. Sherxonning odamlaridan
hamyon-hamyon oltin olib, sizning qurol-yarog‘laringizni g‘animingizga yashiriqcha sotar
ekan. Biz aravadagi taxtalar tagiga yashirilgan sovutlarni, qalqonlarni, tig‘larni topib
oldik, Amir Bahlul aybi ochilganidan qo‘rqib Sherxon tomonga qochib ketayotganda o‘q
tegib o‘ldi. Men Agrada ekanmen, og‘amiz Komron mirzo ham sizning toj-u taxtingizga
daxl qilolmagay. Tezroq yetib keling. Yo‘lingizga intizor sodiq iningiz Mirzo Hindol binni
Bobur podishoh».
Humoyun kimga ishonishini bilmay qoldi. Sherxonning o‘zi agradan shunday uzoqlarda
yurganda nahotki uning maxfiy odamlari Amir Bahlulday badavlat kutvalni oltinga sotib
ololgan bo‘lsa? Yoki fitnachilar Hindolni aldab, Amir Bahlulni yolg‘ondan poraxo‘r qilib
ko‘rsatishganmi? Uzoqdan turib buni aniqlab bo‘lmas edi.
Humoyun barcha odamlari bilan Chausa yaqinida Ganganing o‘ng qirg‘og‘iga o‘tguncha
Sherxon askarlari qorasini ko‘rsatmadi. Humoyun Karamnasa va Ganga oralig‘idagi
tepaliklarni qarorgoh qilib, qo‘shinini joylashtirgandan keyingina janubi sharqdagi ochiq
sahnda birdan Sherxonning qo‘shini paydo bo‘ldi. Bu orada yomg‘ir fasli boshlanib,
daryolarda suv ko‘payib ketdi. Endi uch tomondagi daryolar halqasidan osonlikcha chiqib
ketib bo‘lmaydi, to‘rtinchi tomonini esa yov lashkari bekitib oldi. Humoyun odamlarini
hayot-mamot jangiga shaylab, eng sara askarlarini, harbiy fillarini Sherxon turgan
tomonga joylashtirdi va uning hujumini kutdi. Shu vaqtgacha mudom Humoyun
hujumda edi. Endi u hujum qilish navbatini sherxonga bergandek bo‘lib bir hafta kutdi,
bir oy, bir yarim oy kutdi. Ammo Sherxon hujum qilmadi. Chunki vaqt Sherxonning
foydasiga ishlamoqda edi. Humoyun qarorgohida o‘n mingdan ortiq odamlarni va
ulardan ikki barobar ko‘p ot-ulovni boqish uchun g‘amlangan zaxiralar tugab bormoqda.
Daryolar zaxidan va yomg‘ir faslining rutubatidan kasalga uchrab safdan chiqayotgan
navkarlar soni esa tobora ko‘payib ketyapti. Atrofdan keladigan yordamning yo‘lini
toshqin daryolar va Sherxon qo‘shini to‘sib turibdi.
Sherxon ikki oy deganda ham hujumga o‘tmagach, Humoyun oraga odam qo‘yib:
«Bizdan ne tilagi bor, aytsin», dedi. Sherxon o‘tgan kuni Humoyun qarorgohiga o‘z
elchisini yuborib, undan Chunor qal’asini va Bixar viloyatini so‘radi. Bixar hozir himoyasiz
qolgan, Humoyun o‘z qo‘shinini Agraga olib ketgach, bu viloyatni Sherxon yana ishg‘ol
qilishi shubhasiz. Ammo sharqiy viloyatlarnnig qulf-kaliti bo‘lgan Chunorni Sherxonga
jangsiz topshirishni o‘ylaganda Humoyunning butun vujudi zirqirab ketdi. Axir bu qal’ani
olguncha olti oy jang qilib, ozmuncha talafot berildimi?
Humoyun Sherxon elchisiga aniq javob bermadi, o‘ylashib, kengashib, undan so‘ng o‘z
qarorini maxsus odamlar orqali ma’lum qiladigan bo‘ldi. Kechagi mashvaratda ko‘pchilik
beklar Chunorni Sherxonga qaytarib berishga qarshi chiqdilar. Shuncha azob tortib
qo‘lga kiritgan eng muhim joylari Chunor bo‘lsa-yu, uni ham Sherxonga jangsiz topshirib
ketsalar, Agraga qaysi yuz bilan qaytishadi? Odamlar ularning ustidan kulishmaydimi?
— Nodonlar kulgisiga e’tibor bermasligimiz kerak, janoblar! — dedi Bayramxon. — Hozir
vaziyat bizdan qurbon talab qilmoqda. Biz mana bu daryolar sirtmog‘idan eson-omon
Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov
Do'stlaringiz bilan baham: |
