|
www.ziyouz.com kutubxonasi
41
oftobachi o‘ng tomondan otini jips keltirib, uni qo‘ltig‘idan suyadi. Yelkadan oqayotgan
qonni to‘xtatish uchun yaralangan joyni yumshoq salla matosi bilan besh-olti marta
o‘rab, qattiq chirmadi-yu, qo‘ltiq tagidan tang‘ib bog‘lab qo‘ydi.
Bayramxon va La’l Chand markazdan o‘tib kelgan yovning yo‘lini to‘sgan bo‘lsa ham, ikki
qanotdan yorib kirgan boshqa yuzlab otliqlar Humoyunga qarab yopirilib kelmoqda edi.
Tepalikdan turib jangni boshqarayotgan Sherxon Humoyunning daryo tomonga
chekinganini ko‘rgan, uni yo o‘lik, yo tirik albatta qo‘lga olishni har ikki qanot
sarkardalariga buyurgan edi. Humoyun orqaga o‘girilib qarab, Bayramxon La’l Chand
boshliq fillar yordamida himoyada turganini ko‘rdi.
Qirg‘oqda birorta kema ham, qayiq ham yo‘q. Odam to‘la bir kema narigi qirg‘oqqa
yetay deb qolgan. «Mavludbek ayollar bilan bolalarni o‘sha kemada olib chiqib
ketgandir», degan o‘y Humoyunga ozgina tasalli bergandek bo‘ldi. O‘ng qanotdan otilib
chiqqan yov otliqlari yuzdan ortiq. Humoyunni himoya qilib qirg‘oqqacha kelgan
navkarlar esa o‘ttiz-qirqtagina, xolos. Qurshovda qolib asir tushish o‘limdan ham
dahshatliroq. Humoyun qilich dastasini qidirib belini paypasladi. Ammo bo‘sh yengil qin
salanglab osilib turganini ko‘rdi va boyagi yarador filni esladi.
Chug‘urchuqday behisob dushman otliqlari tobora yaqinlashib kelayotgani Nizomni ham
sarosimaga soldi. U qo‘lidagi meshga havo puflab, uni tarang qilib shishirdi-da, og‘zini
mahkamlab bog‘ladi. Mesh yordamida narigi qirg‘oqqa suzib o‘tish uchun suvga qarab
chopdi.
Bo‘tana bo‘lib to‘lib oqayotgan toshqin daryo Humoyunning vahmini keltirdi. Lekin yaqin
kelib qolgan dushmanlarga asir tushish undan ham dahshatliroq edi. Tagidagi saman —
zo‘r ot, Humoyun suzishni biladi. Xos navkarlar yov ilg‘orlarining yo‘lini to‘sib, ular bilan
qilich chopisha boshlagan paytda Humoyun Nizom suvga tushgan joydan sal nariroqda
otini qirg‘oqdan daryoga sakratdi. Suv avval otning sonigacha keldi, keyin qorniga
chiqdi. Humoyun egardan tushib sog‘ qo‘li bilan samanning bo‘ynidan quchoqlab oldi.
O‘ng qo‘l butunlay ishdan chiqqan, sal qimirlatsa yelkadagi yara og‘rig‘iga chidab
bo‘lmaydi. Daryo birdan chuqurlashib, otning oyog‘i yerga tegmay qoldi. Ot ustiga
yopilgan og‘ir zirhli kejim va uning bo‘yniga osilib olgan yarador Humoyunning vazni
samanni cho‘ktirib yubora boshladi. Ot pishqirib tumshug‘ini suvdan chiqardi-yu, birpas
suzib ko‘rdi, ammo yana suvga botib ketdi. Humoyun otning bo‘ynini qo‘yib yuborib bir
qo‘llab suzib ko‘rdi. Ammo kutilmagan girdoblar uni pastga tortib ketayotganday bo‘ldi-
yu, yana cho‘kayotgan otning yoliga yopishdi.
Bu orada Humoyun oqim kuchi bilan Nizomga yaqin borib qoldi. Meshga ko‘kragini berib
qiyalab suzayotgan Nizom esa podshoga bir joyi tegib ketishidan cho‘chib, o‘zini nariroq
oldi.
Axir daryolar oralig‘idagi bu bexosiyat joyni qarorgoh qilishga Nizom ham boshqa hind
suvchilari qatori qarshi edi. Lekin Humoyun ularning ogohlantirishiga quloq solmadi,
yana xushomadgo‘y beklarining gapiga kirdi, chodirda may ichib yotib fursatni boy berdi.
Bugun ko‘p qatori Nizom ham shu xatolarning kasofatiga qoldi. Bas, endi Nizom bu
podshoga yaqin bormaydi. Laganbardor beklari Humoyunni «yengilmas botir!» deb
maqtashadi. Qani, Karamnasa ichida shu botirligini bir ko‘rsatsin! Boya daryoga ot
sakratib kirganiga qaraganda xash-pash demay narigi qirg‘oqqa suzib o‘tsa ajab emas.
Bu kinoyali o‘ylar asnosida suv tagidagi allaqanday o‘pqon girdobi Nizomni oyoqlaridan
pastga torta boshadi. U ko‘kragini qo‘ygan mesh ham kuchli girdobga tushib aylanib
ketdi. To‘satdan Nizomning nafasi qaytib, ko‘zi tinguday bo‘ldi.
Hind kemachilarining Karamnasadan hayiqib, uni chetlab o‘tishlari bejiz emas edi. Bu
daryoning tagida chuqur o‘pqonlar ko‘p, suv girdobi ularga quyilib tushayotganda
odamni ham pastga tortib ketar edi. Yomg‘ir faslida tog‘ ichidagi simob konlaridan Ka-
Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov
Do'stlaringiz bilan baham: |
