|
www.ziyouz.com kutubxonasi
32
uzoqlarga olib ketib, hamma joyda biron baloga giriftor qilyapti. Humoyun bu gal Chunor
qal’asini olti oy qamal qilib, katta talafotlar bilan oldi. Bu orada Sherxon Bangolani
egalladi. Humoyun uni ta’qib etib Bangolaga borsa, Sherxon bu viloyatda bor xazinalarni
ship-shiydam qilib, undan Gauriga o‘tibdi. Humoyun yoz issiqlarida mashaqqat chekib
Gauriga borsa, Sherxon u yerdagi xazinani ham talab, qo‘liga ilingan boyliklarni yig‘ib,
Roxtas degan tog‘ qal’asiga qochib ketibdi.
Ganganing janubidagi bu qal’a asli Krishan Roy degan hind rojasining mulki edi. Sherxon
o‘z qo‘shinida xizmat qilayotgan nufuzli rajput sarkardalaridan birini oraga qo‘yib,
Krishan Roydan avval faqat o‘z xotinlari va bolalari uchun boshpana so‘radi.
— Humoyun bizdan ota yurtimiz Bixarni tortib oldi, ayollarimiz xonumonsiz jang
maydonida qoldi, bu shafqatsiz temuriyzoda bizni yengsa erta-indin Roxtasga ham
qo‘shin tortib borgay, siz xotin-bolalarimizga qal’adan joy bersangiz, biz dushmanning
Roxtasga boradigan yo‘lini to‘sgaymiz, — dedi.
Krishan Roy bu gapga ishondi va ayol kiyimidagi otlig‘-u piyoda bir ming ikki yuz kishilik
olomonni Roxtas qal’asining darvozalaridan ichkariga kirgizdi. Ayollar bilan birga ko‘ch
ortgan yuzlab soyabon aravalar ham kelmoqda edi. Ular ham ichkariga kirib oladi.
Shunda ma’lum bo‘ladiki, ayol kiyimidagi «boshpanasiz bechoralar»ning ko‘pchiligi —
Sherxonning qurolli navkarlari ekan. Soyabon aravalardagi ko‘chlar orasidan qurolli
yigitlar sakrab-sakrab tushdilar-u g‘aflatda qolgan Krishan Royni o‘rab oldilar.
Sherxonning o‘zi yo‘q, bu harbiy hiylani amalga oshirgan uning o‘g‘li Jalolxon Krishan
Royga shunday dedi:
— Roxtasni biz jang bilan ham olishimiz mumkin edi, undan ham kattaroq Chunor
qal’asini olganimiz sizga ma’lum, lekin qon to‘kilmasin dedik, sizning mol-u joningizga
tegmaymiz, nimani istasangiz bir kun ichida olib chiqib keting, sizning vodiyda boshqa
mulkingiz bor, bizga esa Roxtas juda kerak!
Krishan Roy Roxtasni tashlab ketishga majbur bo‘ladi. Sherxon Chunor va Gaurda o‘lja
olgan barcha oltin-u kumushlarini shu qal’aga keltirib bekitadi. Xotin-u bola-chaqalarini
ham Roxtasga joylab, o‘zi tog‘ etaklarida yangi janglar uchun kuch to‘play boshlaydi.
Roxtasdagi voqeani Gaurda turib eshitgan Humoyun Sherxonning Movarounnahrda
shunaqa hiy-la-yu nayranglarni ko‘p ishlatgan Shayboniyxonga o‘xshab ketadigan
ayyorligi borligini xayolidan o‘tkazdi. Nazarida, Sherxon endi Roxtasni qo‘riqlab
yotadiganga o‘xshardi. Humoyun uni ta’qib qilib Roxtasga bormoqchi emas, chunki
Bangolada tartib o‘rnatish va Gaurda davlat ishlarini izga solish undan juda ko‘p vaqt
talab qildi. Humoyun Gaurda to‘qqiz oy qolib ketdi. Yomg‘ir fasli tugab, kuzgi salqinlar va
quyoshli quruq kunlar boshlangandan so‘ng bu yerning havosi unga benihoya latif
tuyuldi. Humoyun Gaurda davlat ishlarini izga solib, yangi bog‘larning tarxini chizdirdi,
shaharning eng xushhavo joylariga ko‘chatlar ekdirdi, kayfi chog‘ paytlarda gaurga
«Jannatobod» degan nom berdi. Lekin sal o‘tmay Agradan kelgan shum xabarlar
Humoyunni do‘zax azobiga sola boshladi.
Humoyundan arazlab ketgan Zohidbek, shayxulislom Said Xalil va boshqa fitnachi beklar
bilan Agrada til biriktirib, Hindol mirzoning qanoti ostiga kiradi-yu, Humoyun poytaxtga
hokim tayinlab kelgan Amir Bahlulni o‘ldirishadi. Ular o‘n sakkiz yoshli Hindol mirzoni
Agra taxtiga chiqarmoqchi bo‘ladilar. Bu gapdan Laxo‘rdagi Komron mirzo xabar topib,
darhol Agraga qo‘shin tortib keladi. «Men turganda sen taxt da’vosini qilma!» deb
ukasiga do‘q uradi.
Hali Humoyun tirik paytda ukalari Agrani talashishgacha borib yetgani Humoyunga
vaziyatning naqadar og‘irlashganini, Gaurda to‘qqiz oy turib qolgani katta bir xatolik
bo‘lganini ko‘rsatdi. U askarining ozroq bir qismini Bangola himoyasi uchun qoldirdida,
asosiy qo‘shin bilan Ganganing shimoliy qirg‘og‘i bo‘ylab Agraga yo‘l oldi.
Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov
Do'stlaringiz bilan baham: |
