Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
164
* * * 
Akbarni Bayramxon bilan Panjobga jo‘natishdan bir kun oldin Humoyun o‘g‘lini yana 
xonayi xosga chaqirtirdi. Akbar ketsa Humoyun uni negadir qayta ko‘rolmaydigandek 
ma’yus bo‘lardi. 
Podshoh otasining «Vaqoyi’» kitobini eng yaxshi xattotlarga berib, Akbar uchun tilla suvi 
bilan bezatilgan maxsus nusxa ko‘chirtirgan edi. Humoyun kutubxonasining kitobdori 
Xo‘ja Abdusamad kasbdoshi Mirsaid Ali bilan birga «Boburnoma» voqealari bo‘yicha ilk 
rasmlar ham chizishgan edi. Yoshi ulug‘ Xo‘ja Abdusamad oldinda, o‘ttiz yoshli 
xushbichim Mirsaid Ali orqada, zinapoyadan chiqib keldilar. Xo‘ja Abdusamad 
«Boburnoma»ning Akbar uchun ko‘chirtirilgan yangi nusxasini ikki qo‘lida avaylab 
tutganicha ta’zim qilib kirdi. Humoyun Akbarga yuzlanib dedi: 
— Hazrat otam, «bu kitobni avlodlaring ham o‘qisin», degan edilar. Men shu vasiyatni 
bajo keltiradigan kunlarga yetishganimdan shodmen. Afsuski, seni andijon-u 
Samarqandlarga olib borolmadim. Endi otamning bu kitobi seni xayol qanotida Mova-
rounnahrga olib borsin! Akbar, sen ham men kabi, hamisha shu kitobdan ruhiy madad 
olib yashagin! 
Akbar qo‘lini ko‘ksiga qo‘yib: 
— Umrim oxirigacha o‘gitingizga sodiq qolgumdir, hazrat otajon! — dedi. 
— Otamdan menga o‘tgan bir e’tiqodni senga aytmoqchimen. «Xayolparast» 
deyishlaridan qo‘rqmay, eng ulug‘ maqsadlarni ko‘zlashga o‘rgan. Ammo hech bir ulug‘ 
maqsad — ulug‘ iste’dodlarsiz, davrning eng komil siymolarisiz amalga oshmagay. 
Shuning uchun atrofingga eng yaxshi odamlarni, eng zo‘r iste’dodlarni iloji boricha 
ko‘proq to‘plagin. Dunyonging hech bir boyligi, hech qaysi gavhar-u javohiri senga o‘zing 
to‘plab parvarish qilgan ulug‘ iste’dodlarchalik quvonch-u shuhrat keltira olmagay. 
iste’dodli odamlarda insoniy nuqsonlar, noz-u firoqlar bo‘lsa, buni kechirmoq kerak. Sen 
ularni avaylab kamolga yetkazsang, o‘zingning oliy kamoloting ana shu bo‘lg‘ay. Sen 
qancha ko‘p odamga yaxshilik qilsang, bu yaxshilik boshqa kutilmagan joylardan 
o‘shanchalik ko‘payib qaytgay. Dunyoda yaxshi bo‘lish-u yaxshilik qilishdan afzalroq baxt 
yo‘q, shuni hech qachon unutma, o‘g‘lim! 
Humoyun shu so‘zlar bilan o‘g‘liga otasining kitobini taqdim etdi. Akbar kitobdan 
benihoya mamnun bo‘lsa ham, biroq otasi xuddi boshqa ko‘risholmasliklarini oldindan 
sezganga o‘xshab gapirgani anchagacha uni hayratga solib yurdi. 
Humoyunning o‘zi ham Akbarni jo‘natgandan so‘ng: «Men nechun o‘smir o‘g‘limga 
bunday gaplarni aytdim?» deb, ich-ichidan taajjublanib qo‘ydi. Axir uning ishlari endi 
o‘nglandi. Qish o‘tib, dovonlar ochilsa, Hamida begim Kobuldan keladi, ikkovlari hali 
Akbarni uylantirishlari, nevara ko‘rishlari kerak! 
Bo‘sh vaqti bo‘lsa u odatdagiday kutubxonaga kelardi. Tik va tor zinapoyadan ko‘tarilib 
tushish unga xiyla noqulay tuyular, lekin vaqt o‘tishi bilan bunga odatlanib borar edi. 
Zinapoyalarning nega quduqqa o‘xshatib tor va tik qilib qurilganidan o‘zicha bir ma’no 
ham topganday bo‘ldi. Zinapoyaga faqat bitta odam sig‘ishi podshoni qo‘riqlash uchun 
qulay edi. Bu yerda bitta soqchi tursa bas, yuzta odam hujum qilib kelsa ham 
zinapoyadan yopirilib o‘tolmaydi. Bitta-bitta o‘tib ko‘tarilganini esa yuqorida turgan 
odam daf qilishi oson. Binoga kiradigan boshqa hech qanday yo‘l yo‘q. Kirdi-chiqdi 
kamligi Humoyunning kutubxonada tinchgina mutolaa qilishi uchun ham qulay edi. 
Mana shu tarzda u Sherxon qurdirib ketgan zinapoyaning torligi, tikligi va boshqa 
noqulayliklariga ko‘nikdi. Dehlining quruq va salqin qish kechalarida osmonni to‘ldirib 
charaqlab chiqadigan yulduzlarni tepadagi shiypondan tomosha qiladigan ham bo‘ldi. 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov