Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
310
tuyuldi. Lekin o‘g‘lini beklari oldida izza qilmaslik uchun hech narsa demadi-da, Salimga 
«o‘tira tur!» degan ishorani qildi, so‘ng Abulfazlga yuzlandi: 
— Mavlono, sizning tilagingiz nedur? 
— Hazratim, hanuzgacha e’tibordan chetda qolib kelmoqda bo‘lgan bir zarurat bor, — 
deb Abulfazl aholining soni haqida gapirdi. — Biz pulni hisoblaymiz, molni hisoblaymiz. 
Biroq odamlarimiz qancha? Aholining qanchasi erkak, qanchasi ayol? Qancha odam qaysi 
elga, qaysi e’tiqodga mansub? Shuni haligacha aniq bilmaydirmiz. Holbuki, buni 
bilmasdan turib bexato siyosat yurgizib bo‘lmagay. Shuning uchun faqir butun 
mamlakatda aholi ro‘yxati o‘tkazilsin, deb tilak bildirgaymen. 
Akbar bu tilakni ma’qul ko‘rib bosh irg‘adi. Boshqa a’yonlar katta ko‘priklar qurish, ariq 
qazib, suv chiqarish haqida muhim-muhim istaklarini aytdilar. Akbar davlat va el-yurt 
manfaatlarini ko‘zlab aytilgan hamma tilaklarni qabul qildi. Bularning qarshisida o‘g‘li 
Salimning faqat o‘zini o‘ylab bildirgan tilagi yanada mayda va bachkana tuyuldi. 
Akbar a’yonlariga javob berdi-da. Salimni o‘zining xonayi xosiga boshlab kirdi. Uni 
qarshisiga tik turg‘izib qo‘yib: 
— O‘g‘lim, sen bugun meni ham, o‘zingni ham xijolatga qoldirding, — dedi. — Butun 
mamlakatga e’lon qilingan farmonni men nechun bekor qilmog‘im lozim? Sening tezroq 
uylanging kelgani uchunmi? 
Salim bo‘zrayib yerga tikilganicha sukut qildi. Uning uzr so‘ramay jim turgani Akbarga 
o‘jarlik alomati bo‘lib ko‘rindi. 
— Senda halitdan nafs g‘olib kelsa, oqibati ne bo‘lishini o‘ylaysenmi? Axir nikohning 
muqaddas maqsadi — farzand ko‘rish-ku. Faqat ko‘ngilxushligi uchun uylanurlar, deb 
senga kim o‘rgatdi? 
So‘nggi paytlarda Alibek Salimga Akbarning haramida qanaqa go‘zal qizlar borligini 
shivirlab aytib bergan va uni hazratdan ibrat olishga undagan edi. Lekin sir saqlashga 
o‘rgangan Salim hozir buni otasidan yashirdi. 
Salimning boshi egik bo‘lsa ham, labining bir cheti tirjayib istehzoli jilmayganday bo‘ldi. 
U otasining mut’a nikohi bilan uylangan xotinlari ko‘pligini eslatib, «o‘zingiz ham 
o‘rgatmoqdasiz!» demoqchi edi. 
Akbarning haramida Salima begim, rani Jodha Bay kabi o‘g‘il tuqqan xotinlaridan 
tashqari Istambuli begim degan yigirma yoshli husnda tengsiz turk juvoni ham bor. Yana 
u farangistonlik Mariya degan sutga chayilganday oppoq bir go‘zalni ham nikohiga 
olganini Salim yaqinda Alibekdan eshitdi. Otasi qirqdan oshgandan buyon shu ikki yosh 
xotin unga qanchalik suyukli bo‘lib qolganini Alibek butun tafsilotlari bilan aytib berdi. 
Axir Salimning onasi Jodha Bay ham endi o‘ttiz beshga kirgan ko‘hlik juvon-ku. Onasi 
haftalar davomida Akbarning yo‘liga ko‘z tikib, kundoshlik alamidan yum-yum yig‘lagan 
paytlarida, otasi boshqa suyukli xotinining haramida ko‘ngilxushlik qilishini Salim 
bilmaydimi? 
Akbar o‘g‘lining tirjayishidan shu ma’noni payqadi-yu, achchiqlanish o‘rniga 
o‘ng‘aysizlandi. Chunki u o‘z hayotining o‘g‘illariga ibrat bo‘lolmaydigan eng chigal qismi 
haramda kechishini bilardi. Nafis va jo‘shqin ehtiroslar daryosida chappar urib 
suzganlari, Jodha Bay qasrida satranj o‘ynaganlari, Salima begim ko‘shkidagi 
she’rxonliklar, boshqa xotinlari uchun qurdirgan orasta uylarda bo‘ladigan o‘yin-kulgi, 
ashula, raqs, xursandchiliklar — hammasi uning og‘ir janglarda va hokimiyat 
talotumlarida tortgan azoblari evaziga taqdir tomonidan yuborilgan mukofot, xolosmi? 
Yo‘q, ko‘ngilxushliklar o‘tgandan keyin boshlanadigan dilsiyohliklar Akbarga bu 
mukofotning ichi to‘la jazo ekanini ko‘rsatib turadi. Sevib uylangan jufti haloli Jodha 
Bayning muhabbatiga yarasha vafo kutib termulgan yoshli ko‘zlarini ko‘rganda Akbar 
o‘zidan o‘zi nafratlanadi. Boshqa xotinlari ham mudom uning diydoriga zor. Shohona uy-

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov