Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
276
edi, unga birinchi bo‘lib shayx Muborak imzo chekdi. Shayx Abdulla Niyoziy ham darhol 
qo‘l qo‘yib berdi. Shundan keyin Abulfazl fatvoni shayx Abdunabining oldiga olib bordi. 
Nasoralar va brahmanlar «nima bo‘larkin?» deb jim qarab turishibdi. Akbar ko‘zini yerga 
tikkanicha qimir etmaydi. Ammo uning sukuti shayx Abdunabiga ovini poylayotgan 
yo‘lbarsning sukutini eslatdi. «Yo‘q!» deb ko‘ring-chi! Hozirgina Akbarni «eng adolatli 
hakam!» deb maqtaganlari riyokorlik, quruq tilyog‘lamalik bo‘lib chiqadi. Shayx 
Abdunabi og‘ir bir xo‘rsindi-yu, fatvoga imzo chekdi. 
Navbat Ansoriyga kelganda uning qo‘lidagi qalam dir-dir titray boshladi. Bu qanday 
ko‘rgilik? O‘z qo‘li bilan o‘ziga go‘r qaziganday ish qilsa-ya... Qaltiragan qo‘li qog‘ozni 
tirnab, harflarni chalkashtirib yubordi, lekin bari bir qog‘oz yuzida uning imzosi paydo 
bo‘ldi. 
Tamom!.. Shayx Ansoriy uyiga kelib bir kun kasal bo‘lib yotdi. Ertasi kuni ichini 
yondirayotgan alamni qog‘ozga tushirib, ko‘nglini bo‘shatgisi keldi-yu, Patnadagi sirdosh 
do‘sti mulla Tanvirga maxfiy maktub yozdi. Maktubda «Butun islom tarixi Akbarga 
qarshi!», «Podsho mujtahid bo‘la olmaydi». «Meni imzo chekishga majbur qildilar!», 
«Bilasiz, goho qaroqchilar bilan ham vaqtincha, murosa qilingay» degan gaplar yozilgan 
edi. 
Mulla Tanvir keyingi paytda Akbarga ixlos qo‘ya boshlaganidan Ansoriy mutlaqo bexabar 
edi. Isyon hidi kelayotgan maktub mulla Tanvir orqali aylanib kelib, Akbarning qo‘liga 
tushdi. Kech kuz oqshomida Akbar Ansoriyni devoni xosga chaqirtirib kelib tikka turg‘izib 
qo‘ydi. Abulfazl mulla Tanvirdan qaytib kelgan maktubni Ansoriyga ovoz chiqarib o‘qib 
berdi. Ansoriy maktubdan tonib qutula olmasligini sezdi-yu, oyoqda turolmay tiz cho‘kdi: 
— Meni avf eting! Jahl ustida yozgan edim, aqlsizlik qilganmen!.. Qirq yillik xizmatlarim 
haqqi, meni bir marta kechiring! 
Akbar g‘azab bilan dedi: 
— Qirq yillik xizmatlar emas, riyokorliklar, xoinliklar! Bayramxonning o‘limida ham 
ishtirokingiz borligini sezganmen! Adhamxon bilan Mohim enaganing boshiga yetgan 
ham sizsiz! Dehlidagi Po‘lat vasvasni ishga solib, menga o‘q ottirganlarning ilhomchisi 
ham siz bo‘lgansiz! 
— Yo‘q, yo‘q, tangri haqqi, men bu suiqasddan bexabarmen! Ahmoq bo‘lib, Tanvirga shu 
maktubni yozganim rost! 
— Ibodatxonada meni mahdiy deb maqtab, maktubda «dahriy!» deb qarg‘agan odam 
har qanday razolatga qodir emasmi? 
— Riyokorlik qildim, rost. Bu gunohim uchun, mayli hajga boray! Makkatulloga borib, 
poklanib kelay! 
Keksa odam Akbarning oyog‘iga yiqilib iltimos qilgandan keyin, Akbar uning hajga 
ketishiga ruxsat berdi. Ansoriy hajdan keyin Gujaratga qaytdi va o‘sha yerda vafot etdi. 
U o‘z bobosining maqbarasiga yashirib yurgan ikki sandiq oltin davlat ixtiyoriga olindi va 
navro‘z bayramida miskin-bechoralarga ulashildi. 
_______________ 
* D h o t i — keng ishton. 
* P a d r e — ota. Ruhoniylar unvoni. 
* Har tomonlama sulh, tinchlik. 
* * * 
Saroyda har chorshanba oqshomi orasta bazmlar va she’riy majlislar bo‘lar edi. Akbar 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov