Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
268
— Men o‘tgan hafta tushimda Humoy qushni ko‘ribmen, — dedi begim. — Qanotlari 
burgutnikidan ham bahaybat. Boshi-yu bo‘yni shertaxlit. Odamnikiday ikki ilki bor. Tog‘ 
etagida odamlar to‘plangan ekan. Humoy qush ilkida kattakon bir kitobni ko‘tarib o‘tib, 
tog‘ tepasiga borib qo‘ndi. Odamlar unga qarab yugurdilar. Humoy kitobni tashlab uchib 
ketdi. Toqqa oldinroq yetib borgan to‘rt-besh odam haligi kitobni «men olay, men olay!» 
deb talashib qoldilar. Bir-biriga bermagandan keyin uni to‘rt-besh bo‘lak qilib bo‘lib, turli 
tomonga olib keta boshladilar. Shunda siz paydo bo‘ldingiz. «To‘xtanglar, axir, yaxlit 
kitobni parchalab olib ketish gunoh-ku», deb ularni qaytarishga tushdingiz. Lekin 
ularning birini qaytarsangiz, boshqasi tutqich bermaydir. Azbaroyi achinganimdan «oh!» 
tortib, uyg‘onib ketibmen. 
Akbar o‘ylanib turdi-yu: 
— Yaxshi tush ko‘ribsiz, — dedi. — Kitob — haqiqat ramzi. Odamlar haqiqatni parcha-
parcha qilib turli tomonga olib ketganlari rost. ma’naviyat ham parchalangan. Har kim 
ilkidagi bir parcha haqiqat-u ma’naviyatni mahkam tutib olgan. Boshqalarning ilkida ham 
haqiqat-u ma’naviyat parchalari borligini tan olmaydilar. «Faqat men haqmen!» deb, 
boshqa xalqlarni kamsitadilar. O‘zaro urushlar, din-u millat ayirishlar mudom shundan 
kelib chiqg‘ay... Siz tushingizda ko‘rgan kitobning parchalarini odamzod bir joyga yig‘ib, 
yaxlit holiga keltirmaguncha, dunyoda adolat o‘rnatib bo‘lmagay. Mening orzuyim 
sochilib ketgan o‘lkalarni bir davlat qilib birlashtirishgina emas, balki parchalanib ketgan 
haqiqatni bir ulug‘ mahzarga* yig‘ishdir. 
— Ilohim, bu orzuingizga yeting, shoh o‘g‘lim. Turkiy ulusdan chiqib, Hindistonga 
farzand bo‘ldingiz. Endi bilsam, bir ulusning qobig‘ini yorib chiqqan odam faqat ikkinchi 
bir xalqning farzandi bo‘lish bilan cheklanib qololmas ekan. Ummonga quyilgan daryo 
butun dunyo kengliklariga chiqarkan. Shunga o‘xshab, siz ham o‘z ulusingiz, o‘z 
mamlakatingiz tashvishlaridan kuch orttirib, umumbashariy muammolarni yechishga bel 
bog‘lamoqdasiz. ma’naviyat bobida ajdodlaringizning hech biri bunday mushkul, bunday 
murakkab maqsadlarni o‘z oldilariga qo‘ymagan edilar. Sizda ulkan iste’dod-u g‘ayrat
bor. Ammo men tushimda «oh» tortib uyg‘onganimga sabab — «yolg‘izlik qildingiz, 
bolam!». Kitobni parchalab, turli tomonga qochganlarning hammasini odam bir o‘zi 
nechuk tutgay? 
— Yonimda hech kim yo‘qmidi? 
— Yo‘q edi! Axir, sodiq amirlaringiz nechun ko‘rinmaydilar? Aziz ko‘ka, Man Sinx, roja 
Birbal, Abulfazl... Har biri siz uchun jonini berishga tayyor-ku! 
Akbar so‘nggi paytda uzlatga chekingisi va yolg‘iz yurgisi kelib, eng yaqin kishilaridan 
uzilib qolgani noto‘g‘ri bo‘lganini endi seza boshladi. Onasi uni yanada hushyor torttirish 
uchun Agrada bo‘lgan bir fojiani aytib berdi: 
— Siz yo‘g‘ingizda Agradagi sadrlar suduri Abdunabi yana diniy nizolarni alanga oldirdi. 
Siz-ku, masjidlar qatori hind butxonalari qurishga ham ruxsat bergan edingiz. Lekin 
shayx Abdunabi bor taxtani masjid yoniga keltirib taxlatibdir. Butxona uchun taxta 
berdirmabdir. Butxona qurilishi to‘xtab qolgandan keyin, kelinimiz Jodha Bayga qadrdon 
bo‘lgan brahman o‘z qavmlari bilan boribdir-da, o‘sha taxtalarning bir qismini sadrlar 
suduridan beruxsat olib ketib, butxona qurilishiga ishlatibdur. Muxtasib buni bilib qolib, 
brahmanni hibsga olibdir. 
— Men buni eshitgan edim, — dedi Akbar. — Safardan qaytgunimcha brahman hibsda 
saqlansin degan edim. 
— Ammo brahman qochmoqchi bo‘lgan emish. Rostmi, yolg‘onmi, bilmadik. «So‘roq 
paytida brahman muslimlarni haqorat qildi, kechasi qochmoqchi bo‘ldi», degan bahona 
bilan sadrlar suduri uni qatl ettiribdir. 
— Ob-bo, jallodlar-ey! 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov