Microsoft Word Архитектуравий ашёшунослик

Qurilish qorishmasining asosiy xossalari 
Qorishmaning  asosiy  xossalariga  mustah’kamligi  va  sovuqqa  chidamliligi  kiradi.  Zarurat 
bo’lganda  qorishmaning  asosga  yopishishi  va  deformativ  xususiyatlari  (kirishishi,  elastiklik 
moduli va sh.k) aniqlanadi. 
Mustah’kamlik. 
Qotgan 
qorishmaning 
mustah’kamligi 
mineral 
bog’lovchining 
aktivligiga, suv-tsement nisbatiga, qotish muddati va sharoitiga bog’liq bo’ladi. 
Qorishmaning  siqilishdagi  mustah’kamligi  (markasi)  o’lchamlari  7,07x7,07x7,07  sm 
bo’lgan  kublar  yoki  4x4x16  sm  to’sinchalarni  standart  usulda  28  sut.  normal  sharoitda 
saqlangandan keyin sinab aniqlanadi. 
Tsementli  qorishmaning  mustah’kamligini  tsementning  aktivligi  va  tsement-suv  nisbatiga 
bog’liqligi quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 
R
28
0,4R
ts
(TsS-0,3) 
Ushbu  formula  yordamida  mustah’kamlikni aniqlash  g’ovak  buyumlar ustiga  yoyiladigan 
tsementli qorishmalarga taluqli bo’ladi. 

---

G’isht,  beton  va  boshqa  g’ovak  materiallarga  yoyiladigan  tsementli  qorishmalar 
mustah’kamligi  tsement-suv  nisbatiga  bog’liq  bo’lmay,  balki  faqat  tsementning  sarfiga  bog’liq 
bo’ladi va quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 
R
28
kR
ts
(Ts-0,05)4 
Keltirilgan  formula  tsement-oh’akli  qorishmalarga  tegishlidir:  Ts-tsement  sarfi,  tm
3
 
qumga  nisbatan;  k  koeffitsienti  qumning  sifatiga  bog’liq:  yirik  qum  uchun-2,2,  o’rtacha 
yiriklikdagi qum uchun-1,8 va mayda qum uchun-1,4. 
Tsementli  aralash  qorishmalarning  mustah’kamligi  qorishma  tarkibiga  kiritiladigan  oh’ak 
yoki giltuproqning miqdoriga bog’liq bo’ladi. 
Aralash  qorishmalar  mustah’kamligi  va  plastifikatsiyalovchi  qo’shimchalar  (oh’ak, 
giltuproq)  miqdori  o’rtasidagi umumiy  bog’liqlik  8.2-rasmda  keltirilgan.  Keltirilgan grafiklarga 
binoan  qorishmalar  tarkibida  mayda  to’ldirgichni  ko’paytirish  mustah’kamlikning  pasayishiga 
olib keladi. 
Qurilish  qorishmalari  28  sutkadagi  siqilishdagi  mustah’kamlik  chegarasiga  nisbatan 
quyidagi markalarga bo’linadi: 4, 10, 25, 50, 75, 100, 150, 200 va 300. 
Normal sharoitda tsementli qorishmalar mustah’kamligi beton kabi uzoq muddat davomida 
oshib borishi mumkin. 
Tsementli  qorishmalar  mustah’kamligi  7  sut  40-50%,  14sut  60-70%,  28 sut 100%,  90 sut 
130% markadagi mustah’kamlikka nisbatan oshib borishi mumkin. 
Binolarning  tashqi  devorlariga g’isht, tosh  terishda  tsement-oh’akli  va  tsement-giltuproqli 
aralash  10,  25  va  50  markadagi  qorishmalar  ishlatiladi.  Bino  karnizlari,  stolbalari,  deraza  va 
eshik ustidagi g’isht va toshlar terishda 100 markadagi qorishma ishlatiladi. 
Vibrog’isht  panellari  tayyorlashda  75,  100,  150  markadagi  tsementli  va  shlakli  tsement 
asosidagi qorishmalar qo’llaniladi. 
 
 
 
С
и
қ
и
л
и
ш
д
аг
и
 м
ус
та
щ
ка
м
л
и
к 
че
га
р
ас
и
, М
П
а 
Оҳак (гилтупроқ) хамири қo’шимчаси, 1 ҳқ 
цементга мос ҳажмий қисмларда 

---