Microsoft Word aldangan aysel ziyouz com doc

Savollarimni so’ray boshladim 
Birgalashib reja tuzib oldik. Assistentning suygani ertalab soat sakkizda keladi va 
oqshom beshgacha qoladi. Bu vaqt ichida namozlarni, duolarni o’rganamiz. Savollarga 
javob topamiz. Kitoblar o’qiymiz, suhbatlashamiz. Oqshom u menga kitoblar beradi, 
men ularni o’qiyman. Juda baxtiyorman, hayotimda ilk marotaba bunchalik huzur va 
baxtuyorlikni his qildim. Namoz o’qishni va duolarni o’rgana boshladim. Turli kitoblardan 
go’zal parchalar o’qidik, ilohiyot mavzusida suhbatlar qurdik.
Dugonamdan so’ragan ilk savolim: 
-Faqat qoqilish, xo’rlanish…Kimningdir daldasiga va ko’magiga muhtojlik, mehr 
ko’rmaslik va inson sifatida qadrlanmaslik…Qochgan, masxaralangan holda o’yin kulgu 
ichidagi yoshlarga havas va siqilish…Keyin esa qashqirlar davrasida yem bo’lish, bir 
chetga uloqtirilish…Mana meni isyonim sabablari. Nega bu holga tushdim? Mening aybim 
gunohim nima edi? Nega menga hamma zulm qildi? Nega Alloh mega rahm qilmadi? Bu 
adolatsizlikdan, haqsizlikdan ko’z yumadi? Mana dahriyligimning, inqilobchiligimning, 
haq va tanglik haiqdagi falsafamning asosi. Bu savollar hayotim davomida ichim yondirib 
keldi. Ha, Alloh bor! Ammo bu haqsizlik nega? Bu adolatsizlik nima uchun? Alloh (o’zi 
kechirsin) bu adolatsizlikka nega yo’l qo’yadi? Nega ba’zilarni qo’llaydi, bizga 

---

Aldangan Ayselning tavbasi. Xolid Erto’g’rul 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
36
o’xshaganlarni chetda qoldiradi? Bizning aybimiz, gunohimiz nima? Hayotim bunday 
bo’lishini men xohlamagandim. Oxirigacha shunday yashashga majburmanmi? Nega 
boshqalar yaxshi hayot kechirishadi-da, men oyoqosti bo’laman? Bu isyon meni 
shubhaga soladi. Dahriylikka undaydi, yana Allohning(O’zi kechirsin) adolati bir yoqlama 
– ojizlarni unutib kuchlilarni va boylarni panohida saqlash degan fikrga da’vat etadi.
Qiz necha yillardan buyon yuragimga dard bo’lib yotgan bu fikrlarimni jim turib tingladi. 
Keyin javob bera boshladi.
-Alloh bizga foydalanish uchun ikki omonat bergandir, -dedi u. Birinchisi, o’z tanamiz va 
hayotimiz, ikkinchisi esa koinot va undagi cheksiz ne’matlar. Agar inson hayoti va koinot 
qonuni inson qo’li bilan o’zgartirilib, qorishiq holga keltirilsa, berilgan ne’matlardan 
hikmatiga uyg’un foydalanilsa, insonlarda umuman, muammo qolmasdi. Hamma 
ko’rguliklar Allohning adolatsizligidan emas, insonlarning o’z qollari bilan hayotlarini 
buzishlaridandir. Ko’zni, aqlni, qo’lni, oyoqni va dunyoni mukammal qilib yaratgan Alloh 
qullarining xatolarini natijasida paydo bo’lgan adolatsizlikar uchun qanday mas’uliyatli 
bo’lsin? Masalaga haq va adolat tuzasidan ham shunday qarashimiz mumkin. Bizni va 
koinotni buyuk hikmat bilan yaratgan Janobi Haq yaratilgan hamma narsada bizga 
kamchilik, nuqson va adolatsizlik kabi ko’ringan hollarning biz bilmagan hikmatlari, 
sabablari bor. Ba’zi narsalarni bizlar o’z qo’limiz bilan buzamiz va adolatsizlikni yuzga 
keltiramiz. Hozir mana shu xonaga bir boy odam kirib, hammaga pul tarqatsa…Ammo 
birovga oz, birovga ko’p barsa. Sen o’sha kishiga:”Nega menga oz, boshqalarga ko’p 
berding?-deb ta’na qila olasanmi? Agar shunday desang, katta odobsizlik qilgan 
bo’lasan. Chunki berilgan pullarda sening haqqing yo’q, ular senga tagishli emas. U kishi 
achinib, senga yordam qildi. Yordam miqdorini ham o’zi belgilagan. Bu holda sizning 
shikoyat qilishga haqqingiz yo’q. Xohlasa bergan pulini qaytraib olishi ham mumkin. 
Bizga ham Alloh koinot ne’matini, insoniy ne’matlarni berganammo ba’zilarga oz, 
ba’zilarga ko’p. Bu dunyosi imtihon dunyosi bo’lgani uchun oz berilganlarni oz hisob 
bilan, ko’p berilganlarni esa ko’p hisob bilan imtihon qiladi. Ko’p olganlar, meni 
imtihonim ko’p deb kerila olmaydilar. Bil’aks, ko’p mol tufayli ularda mas’uliyat ham 
kattadir. Kam mol berilganlar esa, isyon qilib, ”Nega bizga kam beriladi?” deya Allohni 
ayblay olmaydilar. U to’g’ridan-to’g’ri ALlohga oid va Uning ikromidir. Qanchalik oz 
berilsa ham, qul shukr qilishi lozim. Shukr qilmasa, haqqi bo’lmagan ne’matga 
erishmoqchi bo’ladi. Natijada oz ne’matga ham erisha olmaydi. Shukr qilsa, oz 
ne’matning hisobi ham o’ziga yarasha oz bo’ladi.