Microsoft Word 7 -mavzu. Muh

Bu 
diqqatdir.
Diqqat ongning bir nuqtaga qaratilishi bo‘lib, shaxsning faolligini hamda uning 
ob’ektiv borliqdagi narsa va hodisalarga tanlovchi munosabatini ifodalaydi. Diqqat bo‘lmasa, 
aniq maqsadga qaratilgan faoliyat ham bo‘lmaydi. Diqqatning uch turi bor: ixtiyorsiz, ixtiyoriy, 
ixtiyoriydan so‘nggi diqqat turi. Diqqatning quyidagi xususiyatlari bor: diqqat ko‘lami, 
davomiyligi, taqsimlanishi, chalg‘ishi, ko‘chishi, mazmuni va b. 
Diqqat barcha kasb egalari 
uchun ham birday zarurdir. Ilm olish, kasb egallash, sifatli mahsulot ishlab chiqarish, el-
yurt hurmatiga sazovor bo‘lish uchun ongni bir nuqtaga to‘plab faoliyat ko‘rsatish zarur. 
 
Diqqat haqida tushuncha 
Odamga har bir daqiqada atrof-muhitdan juda ko’p narsa va hodisalar ta'sir etib turadi. 
Lekin odamga ta'sir etayotgan bu narsa va hodisalarning hammasi bir xil aniqlikda aks 
ettirilmaydi. Ulardan ayrimlari aniq yaqqol aks ettirilsa, boshqa birlari shunchaki juda xira aks 
ettiriladi, yoki umuman aks ettirilmaydi. Bu esa ana shu odamga ta'sir etayotgan narsalarga 
diqqatning qay darajada qaratilishiga bog’liqdir. Demak, diqqatimiz qaratilgan narsa va hodisalar 
aniq va to’la aks ettiriladi.
Diqqat tushunchasiga olimlar tomonidan bir qator ta'riflar keltirilganligini ta'idlash 
mumkin. Pashlerning (1998, p. 1) fikricha, “Diqqat muammosini o‘rganish psixologlar uchun 
uzoq yillar davomida muhim ahamiyat kasb etib kelgan” Tarixiy manbalardan ma’lumki, 
“diqqat”ga oid nazariyalar XIX asrning oxirlaridan o‘rganila boshlangan. Shunday qilib, 
bixevioristlar diqqatni ichki jarayon deb hisoblaganlar.
Diqqat tushunchasi 1958 yilda Broadberning “Idrok va kommunikatsiya” nomli kitobida 
qo‘llanilgan va ilmiy tushuncha sifatida kiritilgan. Diqqat odatda ob’ektni tanlash va nomlashda 
qo‘llaniladigan jarayon sifatida beriladi. Villiam James esa tuyg‘uga e’tibor bergan (1890, pp. 
403–404): qolgan barcha buni diqqat deb hisoblagan. Bu bilish jarayoni bo‘lib, tafafkkur 
ob’ektining bir vaqtning o‘zida aniq va yorqin shaklda namoyon bo‘lishidir. Diqqat – bu bir 
vatqning o‘zida e’tiborning to‘planishidir.
Villiam James diqqatning “faol” va “passiv” turlarini ajratgan (1890). Faol diqqat 
individual taraqqiyotning yuksalishini, passiv diqqat tashqi stimulga sust javob berishdir. 
Yantisning (1998, p. 252) fikricha, “Stimul – tez va kuchliligiga qarab nazorat qilinadi”