Microsoft Word 2-декабрь конф-2019 doc

k
s
I

-bitta ish birligidagi investitsiya funktsiyasidir.
Iste’mol va investitsiyalar hajmi 
)
(
k
sF
egri chizig’ini ko‘rsatadi.
Ikkala egri chiziq orasidagi masofa mijozlar talabining hajmini ko‘rsatadi. 
Shuni ta’kidlash kerakki, vaqt o‘tishi bilan kapitalning samarali rentabelligi 
pasayadi, shuning uchun tadbirkorlar o‘z kapitallarini to‘ldirishga harakat 
qilishadi. Kapitalning ishchi kuchiga nisbati har doim birinchisining nafaqaga 
chiqishi bilan birga keladi, shuning uchun bu sodir bo‘lmaydi, investitsiyalar 
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)

---

141 
oqimini ko‘paytirish kerak. Solou modelining iqtisodiy muvozanatiga 
kapitalning pasayishi, iste’mol darajasi va investitsiyalar hajmining o‘sish 
ko‘rsatkichlari 
to‘xtatilganda 
erishiladi. 
Ushbu 
holat 
ushbu 
uchta 
ko‘rsatkichning barchasi barqarorlashganda kapital-ishchi kuchining maksimal 
darajasi deb nomlanadi.
Solou modeli hozirgi iqtisodiy o‘sish sur’atlarida jamiyatning iste’mol 
qobiliyatini maksimal darajada oshiradigan ishlab chiqarish darajasini topishga 
yordam beradi. Ushbu model to‘planishning oltin qoidasi deb nomlanadi. 
Daromad iste’moli faqat kapitalning chiqib ketishi va ishlab chiqarish o‘rtasida 
maksimal kapitalning barqaror nisbati bilan maksimal farqga erishilganda hosil 
bo‘ladi. Ko‘rinib turibdiki, maksimal darajada iste’molga investitsiyalarning 
daromadliligi ishlab chiqarishning o‘sish sur’atlariga teng bo‘lganda erishish 
mumkin. Demografik o‘sish omili, shuningdek kapitalni yo‘q qilish uning 
zaxiralarini kamaytiradi. Odamlar sonining ko‘payishi bitta xodimning 
unumdorligini pasaytiradi. Ushbu yo‘qotishlarni qoplash uchun aholi sonini 
hisobga olgan holda investitsiyalarni ko‘paytirish kerak. 
Solou modelida ishlab chiqarish funktsiyasi ko‘rib chiqiladi
)
,
,
(
A
L
K
F
Y

O’zgaruvchi A mehnatni tejaydigan texnik taraqqiyotni aks ettiradi va har 
doim mehnat L resurslari hajmi bilan birga ko’rib chiqiladi , ya’ni LA murakkab 
omil - doimiy mehnat unumdorligi bo’lgan ishchilar soni. ishchilar sonini 
ko’paytirish orqali va A ish samaradorligini oshirish orqali ham o’sishi mumkin. 
Shunday qilib, Solou modelida ishlab chiqarish funktsiyasi quyidagi shaklga 
ega: 
)
,
(
LA
K
F
Y

Bundan tashqari, chiziqli bir hillik xususiyatlarini hisobga olgan holda 
(doimiy miqyosda qaytish), uni aniq parametrlarga yozish mumkin (doimiy 
samaradorlik bilan mehnat birligiga): 
yoki
)
(
LA
K
f
LA
Y

)
(
k
f
y

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)

---

142 
bu yerda 
y
va 
k
- bu doimiy samaradorlik bilan mos ravishda mehnat 
unumdorligi va kapital-mehnat nisbati. 
Shundan so‘ng, texnika va texnologiyaning rivojlanishini o‘rganadigan bir 
qancha soha mutahassislari, shu jumladan, iqtisodchilar ham ishlab chiqarish 
o‘sishining asosi - kerakli joyda, kerakli vaqtda va kerakli iqtisodiyot 
tarmoqlariga ilmiy-texnologik yangiliklar kiritish ekanligini ta’kidladilar. 
Shunday qilib, raqamli innovatsion iqtisodiyot bilimlarni yuqori darajada 
tashkillashtirish asosida yoki bilimlarga asoslangan iqtisodiyot sharoitlarida 
amalga oshiradi. Undan so‘ng paydo bo‘ladigan raqamli iqtisodiyot esa ishlab 
chiqarishning yangi faktori – informatsiyani ajratib olish va uni keng miqyosda 
ishlatish bilan bog’liq bo‘ladi. Zamonaviy bilimlar va informatsiyadan 
foydalanish asosida uyshtiriladigan ijtimoiy ishlab chiqarishning mahsuloti 
sifatida yangiliklar kiritish yoki raqamli innovatsiyalar vujudga kelsa, ularning 
ishlab chiqarilishi, taqsimlanishi, almashinuvi va iste’moli raqamli innovatsion 
iqtisodiyot borligidan darak beradi. Ushbu iqtisodiyot an’anaviy iqtisodiyotning 
barcha sektorlarini isloh qilish va rivojlantirish uchun tom ma’nodagi 
imkoniyatlar yaratib beradi. Shu jumladan, bu holat depressiv, stagnant va 
rivojlanib kelayotgan holatlardagi milliy iqtisodiyotlarga ham tegishlidir.