Microsoft Word àñîñèéòåõ10. doc

NAZORAT SAVOLLARI VA TOPSHIRIQLARI
 
1. Texnologik jarayon qanday bosqichlardan tashkil topgan? 
2. Texnologik rejim deb nimaga aytiladi? 
3. Stexiometrik tenglama nimani ifodalaydi? 
4. Kimyoviy reaksiyalarni tasniflab bering. 
5. Katalizator nima? U kimyoviy reaksiyalarga qanday ta’sir qiladi? 
6. Kimyoviy reaksiya tezligiga ta’sir qiluvchi omillarni izohlab bering. 
7. Kimyoviy ta’sir qilish tezligini boshqarish uchun qanaqa usullar qo׳llaniladi? 

---

 
165
 
36-ma’ruza 
 
Mavzu
:   REAKTOR QURILMALARI 
1.  Umumiy tushunchalar 
2.  Kimyoviy  reaktorlar tasnifi 
3.  Texnologik sxemalarning asosiy ko׳rinishlari 
4.  Kimyoviy reaktorlarning tuzilishi 
 
Kimyoviy jarayonlarning texnologik loyihasi xom ashyoni tayyorlash, bir qurilmadan ikkinchi 
qurilmaga suyuq, gazsimon va qattiq moddalarni uzatish, reaksiya mahsulotlarini qo׳shimchalardan 
tozalash, korxonadagi tayyor mahsulotlarni qoplash uchun mo׳ljallangan ko׳p sonli qurilmalar va 
jihozlarni o׳z ichiga oladi. Sanab o׳tilgan qurilmalarda boshlang`ich, oraliq yoki tayyor mahsulotlarni 
tayyorlash, isitish yoki sovitish, aralashtirish yoki ajratish kabi jarayonlar olib boriladi, ularsiz kimyoviy 
qayta ishlash amalga oshirilishi mumkin emas. Lekin kimyoviy-texnologik jarayonlarni amalga oshirish 
qurilmasining asosiy elementi (unsuri) bo׳lib, kimyoviy reaksiya kechadigan qurilma xizmat qiladi. 
Bunday qurilma kimyoviy reaktor deb ataladi. Kimyoviy reaktorlarda texnologik jarayonning asosiy 
maqsadi xom ashyodan tegishli mahsulot hosil qilish reaksiyasi ro׳y beradi. 
Barcha reaktorlarda kimyoviy o׳zgarishlardan tashqari, issiqlik va modda almashinish jarayonlari 
kechadi. Bunday jarayonlari amalga oshirish uchun reaktor maxsus moslamalar-aralashtirgich va 
issiqlik almashgichlar bilan ta’minlanadi. Shunday qilib, kimyoviy reaktorlar shunday qurilmaki, u 
reaksion hajmdan tashqari massa va issiqlik almashinish uchun maxsus qurilmaga ega bo׳ladi. 
Turli reaktorlar reaksion hajmining konstruksiyalari kimyoviy reaksiya turiga, reaktor ishining 
issiqlik va gidrodinamik rejimiga, reagentlarni uzatish va chiqarish usuliga bogliq. Aralashtiruvchi va 
issiqlik almashinish qurilmalarining konstruksiyalari ham juda ko׳p. Shu sababli reaktorning kurinishlari 
ham juda xilma-xil bo׳ladi.