Microsoft Word 1- amaliy mashg'ulot doc

M
o’r.
=a+bt
o’r.
 +ct
o’r.
 +ct
2
o’r. 
 
a,b,c- parafin, naften va aromatik uglevodorodlarga taalluqli doimiy son; 
t
o’r.
– neft mahsulotlarini o’rtacha qaynash harorati, jadvallardan yoki 
nomogrammalardan olinadi. 
Alkanlar uchun bu formula quyidagi ko’rinishda: 
M
o’r.
=60 +0,3t
o’r.
 +0,001t
2
o’r. 
 
Halqali alkanlar uchun: 
M
o’r.
=(7K-21,5) +(0,76-0,4K)t
o’r. 
:(0,0003K-0,00245)t
2
o’r. 
K - xarakterlovchi faktor, odatda 10-12,5 miqdorda bo’ladi. 
Molekula massasini qaynash harorati va nur sindirish ko’rsatkichlari bilan 
bog’liqligini quyidagi formula orqali ifodalash mumkin: 
lgM=1,939436+0,0019764t
kip
+lg


20
15
,
2
Ä
n

 — 
fraktsiyaning o’rtacha qaynash harorati. 
Qovushqoqlik
— suyuqlik (gaz) ning bir qismini ikkinchi qismiga nisbatan 
harakat qilayotgan vaqtda hosil bo’ladigan qarshiligidir. 
Qovushqoqlik uch xil bo’ladi: dinamik, kinematik va shartli qovushqoqlik. 

---

Dinamik qovushqoqlikni xalqaro miqiyosda birligi deb bir sekunddagi 
Paskal (Pa/s) qabul qilingan. Bu suyuklikning 1 m
2
ga teng ikki qatlamini bir biriga 
nisbatan 1 m/s tezlikda quyilgan 1N kuch ta’sirida 1 m ga surilganida sodir bo’lgan 
qarshilikka tengdir. 
Dinamik qovushqoqlikka teskari birlik moddaning oquvchanligi deyiladi. 
Kinematik qovushqoqlik — dinamik qovushqoqlikni aniqlayotgan 
haroratdagi moddaning zichligiga nisbatiga aytamiz, birligi m
2
/s. 
Qovushqoqlikni ifodalayotgan vaqtda kinematik qovushqoqlik 
 
birligi keng 
ishlatiladi. 
Neftni qayta ishlash tarmog’ida asosan shartli qovushqoqlik birligi 
ishlatiladi. Shartli qovushqoqlik — ma’lum hajmdagi 
suv va neft mahsulotini oqib 
tushish vaqtlarini nisbatan yoki bo’lmasa neft mahsulotini standart idishdan oqib 
tushish vaqti qabul qilingan. Mamlakatimizda 200 sm
3
suvni 20 °C 
 
haroratda oqib 
tushish vaqtini shu miqdordagi neft mahsulotini oqib tushish vaqtiga taqqoslash 
bilan belgilanadi. 
Sanoatda qovushqoqlikni 50 va 100 °C haroratlarda aniqlash qabul qilingan. 
Shuningdek 50 va 100 °C dagi qovushqoqliklarning nisbati, qovushqoqlikning 
harorat koeffitsienti (TKV), qovushqoqlik indeksi, qovushqoqlik — harorat 
koeffitsienti (VTK) kabi birliklar ishlatiladi.
Mamlakatimizda qovushqoqlik indeksi — moddalarning 50 va 100°C dagi 
qovushqoqliklarini ko’rsatkichlariga asosan maxsus jadvallardan aniqlanadi.