Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi

3.  Marketingni ichki va tashqi sohasi tushunchalari va ularning oʻzaro bogʻliqligi. 
 
Marketingning atrof-muhiti, umuman bozor konʻyunkturasiga va xususan firma faoliyati, shu 
jumladan, bozorning boshqa subyektlariga bevosita taʻsir etuvchi kuchlar  va omillar  yigʻindisidan 
iborat.  Muhit  doimiy  oʻzgarishda,  yaʻni  u  yoki  bu  salbiy  yo  ijobiy  taʻsir  koʻrsatishi  mumkinligi 

---

sababli, uni tizimli oʻrganish, alohida jarayonlarni va ularning oʻzaro aloqasini kuzatish zaruriyati 
marketing  tadqiqotlari  jarayonida  juda  muhim  tadbir  boʻlib  hisoblanadi.  Hatto  muhitning  arzimas 
oʻzgarishiga eʻtibor bermaslik yoki nazoratni susaytirish firmaning va bozorning boshqa subyektlari 
ishida juda ogʻir oqibatlarga olib kelishi mumkin. Shuning uchun korxona marketologlarining muhit 
doirasida  boʻlayotgan  oʻzgartirishlarni  alohida  va  masʻuldorlik  bilan  kuzatib  borishlari  nazarda 
tutiladi.  Boshqalarga  qaraganda  ular  yangi  tendensiyalarni  kuzatib  qulay  imkoniyatlarni  topishlari 
lozim,  chunki  ular  ixtiyorida  maxsus  marketing  instrumentlari,  yaʻni  marketing  tadqiqotlari 
mavjuddir. 
Odatda, makro va mikro-muhit farqlanadi. Makro-muhit yoki tashqi sharoitlar omillari asosan 
tizimli, umumiy bozor doirasidagi omillardan iborat. Bu yerga turli xil iqtisodiy, huquqiy, siyosiy, 
demografik,  geografik,  milliy,  ilmiy-texnikaviy,  texnologik,  ijtimoiy-madaniy  va  boshqa 
harakterdagi taʻsirlarning keng spektri kiradi. Mikro-muhit yoki ichki sharoitlar omillari firmaning 
faoliyati  va  uning  imkoniyatlariga  bevosita  tegishli.  Mikro-muhitning  asosiy  qismi  firma 
boshqaruvining  nazorati  ostida  boʻladi  (faoliyat  sohasini  aniqlash,  kadrlarni  tanlash,  xodimlar 
malakasining umumiy darajasi va marketing madaniyati, maqsadli bozorlar (segmentlar)ni, tovarlar 
harakatining  yoʻllarini  tanlash,  raqobat  kurashida  strategiyalarni  ishlab  chiqish,  marketing 
vazifalarini yechish). 
Shunday qilib, mikro-muhitni oʻrganish bozorning aniq subyektiga nisbatan qoʻllanilgan holda 
amalga oshiriladi, undan farqli ravishda makro-muhit esa marketing va bozor subyektlari, mamlakat 
va xalq isteʻmoli tovarlari sohalari uchun umumiy koʻrinishda namoyon boʻladi.