Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi

Omilli tahlil etish tadqiqotchilar tomonidan taʻsir etuvchi omillar sonidan eng muhimlarining 
va oʻzgaruvchilarining bir-biriga taʻsirini tadqiq etishda qoʻllaniladi. Qoʻllanish doirasi mehmonxona 
va  restoranlar  marketingida  bozorni  segmentlarga  boʻlish  jarayonidir.  Bunday  holatda  masalan, 
doimiy mijozlar talabini koʻp sonli oʻzgaruvchilardan asosiylarini, yaʻni segmentlarni shakllantirish 
uchun prinsipiallarini saylash zarurdir. 
Diskriminantali  tahlil  yordamida  oldindan  belgilangan  obyektlar  guruhining  koʻp 
oʻzgarmaslari  boʻlgan  oʻzgaruvchilarni  boʻlish  imkoniyati  bor  va  shunday  usul  orqali  guruhlar 
orasidagi fikrni tushuntirib berish mumkin. Marketing tadqiqotlarida diskriminantali tahlil tavsiflarni 
bir-biriga taqqoslashning qoʻllanilishi imkonini beruvchi usul boʻlib shular asosida bozor segmentlari 
bir-biridan farqlanadi. Bunda segmentlar oldindan aniqlangan boʻlishi zarur. Masalan, mijozlarning 
maʻlum bir tovar markasiga boʻlgan xohishlari darajasiga qarab quyidagi mijozlar segmentiga boʻlish 
imkoniyati  mavjud:  soʻzsiz  tan  oluvchilar  (hamma  vaqt  tashkilot  xizmatlaridan  foydalanuvchi 
mijozlar,  maʻlum  tovar  markasini  tashkil  qiluvchilar,  nisbatan  tan  oluvchilar);  fikrini  oʻzgartirib 
turuvchi  (bir  tovar  markasidan  boshqasiga  oʻtib  turuvchi  mijozlar);  “sayohatchi”lar  (bironta  tovar 
markasiga  ham  ishonmaydigan  mijozlar).  Keyin  diskriminantali  tahlil  yordamida  qanday  qilib 

---

oʻzgarib turuvchi oʻzgaruvchilar (yoshi, daromadi, kasbi va h.k.) koʻrsatilgan segmentlar chegarasida 
oʻzgarib  turishi  aniqlanadi.  Bu  oʻzgaruvchilar,  segmentlar  orasidagi  farqni  aniqlash  uchun 
ishlatiladigan, diskriminantalar deb ataladi. 
Diskriminantali tahlil usullari ikki guruhga boʻlinadi: 
1)  interpretasiya  usullari,  alohida  segmentlarni  differensiasiyalab  ular  yordamida  aniqlashga 
moʻljallangan; 
2) klassifikasiya usullari, tegishli yangi segmentlar boʻyicha diskriminat funksiyalarini aniqlash 
uchun ishlatiladi.