Microsoft Word 05 Kishlok xujalik mahsulotlar sifati va marketingi

Raqiblar  mazkur  firma  faoliyat  yuritayotgan  bozorlarda  xuddi  shunday  mahsulotni  ishlab 
chiqarib qatnashadigan korxonalar (kompaniyalar)dan iborat. Kurash haqqoniy yoki gʻirrom raqobat 
shartlari asosida amalga oshiriladi. Birinchi holda tannarxning pasayishi, mahsulot sifatining oshishi, 
firmaning  obroʻizzatini  koʻtarish,  qoʻshimcha  xizmatlar  sektorini  kengaytirish  va  zamonaviy 
marketingning  boshqa  usullari  qoʻllanadi,  ikkinchisida  —  demping,  korrupsiya,  shantaj,  xom 
ashyodan, ish kuchidan, taʻminotchilardan mahrum qilish va hokazo Rivojlangan mamlakatlarning 
koʻpchiligida raqobatchilikni gʻirrom usullar bilan olib borish qonun tomonidan man etilgan. 
Isteʻmolchilar — mazkur firma mahsulotining xaridorlari hisoblanadigan jismoniy va huquqiy 
shaxslar  (fuqarolar,  oilalar,  firmalar,  jamoat  tashkilotlari  va  davlat  muassasalari).  Isteʻmolchilar 
oʻrtasidagi  katta  farqqa  qaramay,  ularda  umumiy  xususiyatlar  bor.  Ular  marketing  maqsadlariga 
bogʻliq  holda  maqsadli  guruhlarga  birlashtirilishi  mumkin  boʻlgan  jins,  yosh,  malaka,  ehtiyojlar 
tarkibi,  daromadlarni  belgilaydi.  Umuman,  bozordagi  xatti-harakatlari  strategiyasi  jihatidan  bir-
biridan  ancha  farq  qiladigan  isteʻmolchilarning  besh  turi  farqlanadi.  Bular  yakka  isteʻmolchilar, 
oilalar  yoki  uy  xoʻjaliklari,  vositachilar,  taʻminotchilar,  davlat  va  jamoat  tashkilotlarining  masʻul 
shaxslari yoki xodimlaridir. 
Salmoqli qismini yakka isteʻmolchilar tashkil etadi, yaʻni aholining tovar va xizmatlarni faqat 
oʻzining shaxsiy foydalanishi uchun sotib oladigan qismi. Oilalar yoki uy xoʻjaliklari asosan oziq-
ovqat va nooziq-ovqat  mahsulotlarini xarid qiladilar. Miqyoslariga va xaridlarining hajmiga koʻra 
ular ham isteʻmolchilarning asosiy turiga kiradi. Vositachilar ancha professional xaridorlardir, zero, 
ular  tovarlarni  asosan  qayta  sotish  maqsadlarida  sotib  oladilar.  Shu  bilan  bogʻliq  holda  ular  tovar 
Молиявий 
хизмат 
Маркетинг 
хизмати 
Раҳбарият 
Илмий 
ишлар 
хизмати 
Ишлаб 
чиқариш 
Конструктор-
лик ишлар 
хизмати 
Моддий 
таъминоти 
хизмати 
Техника 
таъминоти 
хизмати 
Бухгалтерия 

---

narxiga, uning oʻramiga, saklanish muddatlari kabi omillarga koʻproq eʻtibor beradilar. Firmalarning 
xodimlari  boʻlgan taʻminotchilar  moddiy-texnika  taʻminoti  uchun  tovarlarni  sotib  oladilar,  bunda 
ular  eʻtiborining  markazida  tovarning  narx  va  miqdoriy  tavsifi,  transport  xarajatlari,  ishlab 
chiqaruvchining  obroʻi,  mijoz  istagiga  reaksiyaning  tezligi,  toʻlovni  kechiktirish  imkoniyati  kabi 
koʻrsatkichlar  turadi.  Davlat  va  jamoat  muassasalarining  mansabdor  yoki  javobgar  shaxslari 
oʻzlarinikini emas, balki jamoat mablagʻlarini sarflaydilar. Ishlab chiqaruvchini tanlashda ular, eng 
avvalo, ishonchlilik, qonunga rioya qilishlik, shuningdek, shaxsiy aloqalari sharoitlaridan kelib chiqib 
yoʻl tutadilar.