|
Doimiy xotira (ROM) - ROM (faqat o‘qiladigan xotira). Ma’lumo‘llar doimiy ravishda qo‘shilib yoki olib tashlanadigan RAMdan farqli o‘laroq, ROM-dan ma’lumo‘llarni kompyuter foydalanuvchisi olib tashlay olmaydi yoki qo‘shib bo‘lmaydi. ROM chiplari ishga tushirish ko‘rsatmalarini o‘z ichiga oladi. Ya’ni,
ROM chiplari zavodda kompyuterni ishga tushirish (BIOS) ni bajarish yoki belgilarni ekranga qo‘yish kabi asosiy kompyuter operatsiyalari uchun maxsus ko‘rsatmalarni o‘z ichiga olgan dasturlar bilan yuklanadi. Ushbu yutuqlar o‘zgaruvchan emas, kompyuter o‘chirilganda ularning tarkibi yo‘qolmaydi. Hozirda qayta dasturlash mumkin bo‘lgan ROM chiplaridan foydalanilmoqda.
Ikkilamchi saqlash moslamalari. Ma’lumo‘llar yoki dasturlarni doimiy ravishda saqlaydigan ikkilamchi xotira qurilmalarining eng an’anaviy shakllarini ko‘rib chiqqmiz.
Disklarning ikki turi mavjud: qattiq disk (HDD) va SSD (qattiq holatdagi
disk).
HDD - (hard disk drive) disklar ko‘pgina shaxsiy kompyuterlar va noutbuklarda mavjud. Disk ichida bir nechta alyuminiy plitalar mavjud. O‘qish va yozish operatsiyalari plitalarning aylanishi va bir nechta nanometrlarda joylashgan o‘qish kallagi tufayli sodir bo‘ladi. Plitalarning tezligi bir minutda 15000 aylanishga etadi, shuning uchun disklarning ishlash paytida odatdagi shovqin va yuqori harorat kuzatiladi. Bunday drayvlar katta hajmdagi disk maydoni (bitta HDD-da 4 TBgacha), o‘qish va yozish operatsiyalariga nisbatan yuqori darajadagi ishonchliligi, barqarorligi uchun mashhur bo‘ldi.
HDD-larning SSD-larga nisbatan kamchiliklari:
HDD disklar tez-tez o‘qish va yozishni talab qilmaydigan operatsiyalar uchun javob beradi: ma’lumotlarni saqlashni tashkil qilish, zaxiralash tizimlari, pochta serveri, videolar oqimini tashkil qilish, virtual mashinalar uchun serverni tashkil
qilish.
SSD - (solid-state drive) disklarda xotira mikrosxemalari ishlatiladi va aylanuvchi elementlar yo‘qligi sababli bunday disklar umuman shovqinsiz bo‘lib, kam energiya sarflaydi va HDD disklardan kattaligi kichikroqdir.
SSD-larda o‘qish va yozish operatsiyalari tezroq (fayllar tezroq ochiladi, saqlanadi va diskdan o‘chiriladi).
Ma’lumotlar uzatish tezligining
uzatiladigan blok o‘lchamiga nisbati IOPS
(sekundiga kirish / chiqish operatsiyalari) bilan belgilanadi. IOPS bir soniyada qancha blokni yozisli / o‘qish mumkinligini ko‘rsatadi. Taqqoslash uchun, HDD-larda bu ko‘lsatkich taxminan 80-100 IOPS, SSD-larda esa 8000 IOPS dan yuqori.
SSD disklari o‘qish va yozish tezligiga sezgir bo‘lgan yuqori yuklangan loyihalar uchun javob beradi. Biroq, SSD-lar HDD-lar bilan taqqoslaganda ba'zi kamchiliklarga ega:
Har bir qayta yozish tsikli asta-sekin diskni “ kuydiradi”, bu uning ishlash muddatini qisqartiradi.
SSD-lar HDD-larga qaraganda ancha qimmat. Masalan, xuddi shu miqdorga siz 1 terabaytli xotirali HDD diskni yoki 120 gigabayt xotirali SSD diskni so‘lib olishingiz mumkin.
Siz SSD diskdan ma’lumotlarni tiklay ohnaysiz. HDD diskdan farqli o‘laroq, agar siz tasodifan faylni o‘chirib tashlagan bo‘lsangiz, demak, faylni tiklay olmaysiz HDD-dagi fayllarni maxsus dasturlar yordamida osongina tiklash mumkin.
SSD drayveri odatda butunlay ishlamay qoladi. Ya’ni, biron bir sababga ko‘ra sizda quvvat kuchayishi bo‘lsa, SSD barcha fayllar bilan to‘liq kuyib ketadi. Bunday holda, HDD faqat kichik platani yondiradi va barcha fayllar magnit disklarda qoladi. Platani tiklash mumkin.
Klassik qattiq disklar ko‘proq bo‘sh joyni taklif qiladi. Bu erda 10
TBgacha bo‘lgan hajmlar mumkin, SSD disklari esa hali 2 TB bilan cheklangan. Yaxshiyamki, ishlab chiqaruvchilar ushbu muammolarni hal qilish usullariga
ega. Xususan, SSD Cahing kabi usulga asoslangan gibrid disk (SSHD). Ushbu usul yordamida tez-tez ishlatiladigan ma’lumotlar va dasturlar kesh sifatida ishlaydigan
SSD-ga ko‘chiriladi va HDD asosiy saqlash qurilmasi sifatida ishlaydi. Shunday qilib, sizda muhirn va tez-tez ishlatiladigan ma’lumotlarga ega bo‘lgan chaqmoq tezligiday ishlaydigan disk va musiqa va filmlarni saqlash uchun HDD mavjud bo‘lib, ularni yuklab olish va o‘chirish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
