Mezolit (o’rta tosh) davri

35135804.

1. 
   Spitamen boshliq xalq qasoskorlarining jasoratlari(Mil.av. 327-329 yy, Spitamen, Politimit) Iskandar saklarga uzi birnnchi bulib xujum boshlaydi va uz kushinining barcha turlarini ishga solib, saklarga xujum kiladi. Saklar dastlab xujumiga bardosh beradm, ammo keyinchatik kochishga majbur buladi. Shunday paytda Sugdda Spitamen boshlik kushin tuziladi va uning kushiniga maxalliy axoli xam k^shiladi. Spitamen bir kancha vaktta makedonnyaliklarga tinchlik bermaydi, gox ung tomondak gox chap tomondan ^kka tutadi.Spitamen makedoniyaliklarni tchj bir orolga xaydab kiritadi va u yerda kirib tashlaydi.Muvaffakiyatga erishayotgan Spitamen vaktni kuldan boy bermay, maxalliy axoli yordamiga tayanib Marzkandaga keladi va u yerda makedoniyaliklar garnizonini kayza kamat yushadi.Iskandar tez orada Marokandda yetib keladi va Spitamen avvat Buxoroga, keyin chulga cheki nad i.32 8-y 1&kandar Sugd tomon yul oladi. Spitamen bu jangda xam faol katnashadi. Lekin Krater boshchiligidagi kushin kelayogganini sezgach Spitamen chulga karab kochadi.Uning ulimi xakida turlicha taxminlar mavjud.Kiskacha kili b aytadigan bulsaq Sugdning mustakillik u^chun olib borgan kurashining vkkinchi boskichi Spitamen ulimi bilan yakunlanadi. Shundan bilsaq buladiki O’zbekiston xalki uchun ozodlik kurashlariai olib borib, tarixda vatanparvar siymo sifatida muxrlanib qoldi
   
2. 
   .Ismoil Somoniy islohotlari. Somoniylarning eng aklli va tadbirkor vakili Ismoil Somoniy bulgan. U asosiy e’tiborini uz davri uchun ilgor xisoblanishi markazlashgan davlat tizimini joriy etishga karatdi. Bu tnzim asosini oliy xukmdor dargoxi (saroyi) va devonlar (vaznrliklar) majmui tashkil etgan.Oliy xukmdor Amir unvoniga ega edi.Shu sababdan yozma manbalardan Amir Ismoil, Amir Axmad kabi ta’kidlarni uchratamiz.Bundan tashkari Xoris amiri la'vozimi xam bulib, u oliy xukmdorlarning barcha xukm va topshiriklari ijrosining bajarilishi nazorat kilgan. Davlat ishlariga kabul kilishda ma’lum bir talablar ulchovi bulgan, bular: davlat tilini «mukammal bilish, zamona xukuk me’yorlaridan tulik xabardorliq tarix, adabiyot kabi ilmlardan boxabarliq xisob-kitob ishlaridan bilimdonlik kabilardir».Xarbin lashkar 2 toifaga bulingan: doimiy ravishda faoliyat kursatuvchi saralangan va zarur xollarda yigiladigan ungililar. yuqoridagilardan shunday xulosaga kelish mumkinki, somoniylar davrida davlat boshqaruvi va xarbiy siyosatning uz davri uchun murakkab va saloxiyatli tizimi tashkil topgan.Mazkur masalaga ju'da kata e’tibor berilganligini shu narsadan xam bilsa buladiki, davlatning umumiy yillik daromadi 45 million dirxamni tashkil etgani xolda, shundan 10 million dirxam davlat boshkaruvi va lashkarga sarflangan. Movarounnaxrda xujalik taraqqiyoti faqat Markaziy Osiyoning emas, balki Oda Osiyoning xam yul xududlaridan biri xisoblanardi. Shahar bilan qishloq urtasidagi, utrok dexkonchilik xukuklari Bilan kuchmanchi kabilalar urtasidagi maxsulot ayriboshlashning kuchayib borishi, karvon savdosining usishi ulkaning qishloq xujaligini, xunarmandchilikning rivojlanishi omili buladi Movarounnahr iqtisodi musulmon mamlakatlari orasida yetakchi urinlardan birini egallar edi.
   
3. 
   Podsho Rossiyasining O'rta Osiyodagi hukmronligi davridagi ijtimoiy- iqtisodiy ahvoi. XX asrning dastlabki un yilliklari jaxon zalklari uchun nixoyatda ogir, tashvishli va inkirozlarga boy yilyaar edi. Jaxon iktisodiy va siyosiy inkirozolari birinch shvbatda Evropa va SHarkning rivojlangan mamlakatlarini uz gch?dobiga tortdi. Uiar bu ogir iktisodiy va siyosiy inkirozdaae chikib ketish maksadida tajovuzkor tashki siyosat olib bordilar. Okibatda fojeali va kirgin-barot urushlar kelib chikan. 1904 y. boshlangan rus-yapon urushi va 1914-1918 yy.ni uz ichizg olgan va dunyoning28 mamlakatini uzdomiga tortgan. SHular «ababli Turkiston ulkasida mustamlakachiliq milliy zugam va zuravonlik siyosati yana avj oldi. U uz oldiga maksax kilib Turkiston ulkasi boyliklarinn talash va edi xlklami kattikkullik bilan ekspluatatsiya kilio, ulaming konini zulukdek surish uchun ulug davlatchiliq shovinnstnk snyosat olib borishnn kuydi. Xalk esa goyat ogir va ktsmatli xaet kschnrar edi. Mustamlakachilar ularga past nazar bilan karab, "sart" deb atagan. Ish xaklam kam bulgan, soliklaroshibboraredi, narxlarkutarilaredi.
   
4. 
   O'zbekistonda davlat arboblari va mahalliy ziyolilarning qatag'on qilinishi.. 20-30 yillarda musta b id tuz um ga karshi fikr bildirganlami ta'kib osti ga olish avj oldi.Ayni shu paytda «18 lar guruxi» «inogomovchilik», «kosimovchilik» kabi siyosiy ishlartukib chikarilgan edi. «18 lar guruxi» 1925 yil 19- noyabrda Samarkandda chikarilgan Uzbekiston KP (b) MKning plenumi yigilishi bir kun emas turt kun davom etadi.Buning asosiy sababi respublikadagi yukori ma'suliyatli vazifani egallab turgan 18 shaxening uz lavozimlaridan ketishi xakidagi arizasi buldi.Ular uz iste'folari sababini xususiy mulkni yukotish xisobiga utkazilgan er-suv isloxoti usullariganorozilik sifatida izoxlashadi. «Inogomovchilik» 1926-1931 yillarda mustabid tuzum tomonidan milliy raxbar va ziyolilarning katagon kilinishiga sabab bulgan uydirmalar «Inogomovchilik usha yillarda, UzSSR Maorif Xalk komissari vazifasini bajarib kelgan Raxim Inogomov (1902-1938) nomi bilan boglik yana bir guruxdanbiri bu «Kosimovchilik» guruxidir – 1929 yillarda milliy an'anaviy sud va xukuk soxasidagi kadriyatlarnn saklab kolish tarafdorlari bulgan vatanparvar ruxdagi xukukshunos mutaxassislarni mustabid sovet tuzumiga majourai buysundirish nulidagi (repressiya) katagon 1929-yilda UzSSR oliy sudining raisi Sa'dullo Kosimovning «kosimovchilik» deb nomlangan ishini kurib chikishi boshlandi.Xalk ta'limi tizimidagi maorifparvar ziyolilarga karshi olib borilgan kuvgin va katagonlarga xalk dushmanlari, chet El josuslari -A.Ikromov, F.Xujaev va boshkalar uzlarining maorif komissarligidagi odamlari» - Usmonov , Ruziev, Soronin, orkali xalk maorifiga katta ziyon etkazilgan degan buxtonlar asos kilib olindi.Ayni paytda istiklol va erk kuychilari, o'zbek xalkining mashxur yozuvchilaridan Fitrat, CHulpon,A.Kodiriy, U.Nosir Stalin istebdodining begunox kurboni buldil ar. Uzbekiston Prezidenti I.Karimov ta'kidlaganidek respublika NKVDsi «uchdiklan> tomonidan 1937-39 yillarda 41 mingdan ziyod kishi kamokka olinib, ulardan 6 ming 920tasi otib tashlangan edi.
   

5. Sh.M.Mirziyoyevning O'zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga saylanishi to'g'risida.

2016 yil 9 dekabr kuni Markaziy saylov komissiyasining majlisi bo'lib o'tdi. Unda shu yilning 4 dekabr kuni bo'lib o'tgan O'zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi natijalari ko'rib chiqildi, deb vozadi "Diydoraziz" nashri. Markaziy saylov komissiyasi raisi Mirza-Ulug'bek Abdusalomov ta'kidlaganidek, O'zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovida fiiqarolarimiz o'zining yuksak siyosiy saviyasi va fuqarolik posiziyasini hamda atanimiz taqdiriga daxldorlik tuyg'usini namoyish etib, ovoz berishda faol ishtirok etdilar. Fuqarolar ovoz berishda ishtirok etishi orqali mamlakatimizda amalga oshirilayotgan islohotlarni qo'llab- quvvatlashini yana bir kana ifoda etdilar.

O'zbekiston Respublikasi Markaziy saylov komissiyasi okrug saylov komissiyalaridan kelgan bayonnomalarga asosan 2016 yil 4 dekabr kuni bo'lib o'tgan ovoz berish jarayonida saylovchilar ro'yxatiga kiritilgan 20 million 461 ming 805 nafar saylovchidan 17 million 951 ming 667 nafari ishtirok etganini aniqladi. Bu ro'yxatga kiritilgan saylovchilar umumiy sonining 87,73 foizini tashki! qiladi.

O'zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovining natijalariga ko'ra, Sarvar Sadullaevich Otamuratovni yoqlab 421 ming 55 nafar saylovchi yoki ovoz berishda ishtirok etgan saylovchilar umumiy sonining 2,35 foizi ovoz berdi, Shavkat Miromonovich Mirziyoyevni yoqlab 15 million 906 ming 724 nafar saylovchi yoki ovoz berishda ishtirok etgan saylovchilar umumiy sonining 88,61 foizi ovoz berdi, Xatamjon Abduraxmonovich Ketmonovni yoqlab 669 ming 187 nafar saylovchi yoki 3,73 foizi, Narimon Majitovich Umarovni yoqlab 619 ming 972 nafar saylovchi yoki 3,46 foiz saylovchilar ovoz berdi.

- Shunday qiiib, natijalarga asosan 2016 yil 4 dekabrkuni bo'Iibo'tgan O'zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovida Tadbirkorlar va ishbilarmonlar harakati - O'zbekiston Liberal-demokratik partiyasidan nomzod Shavkat Miromonovich Mirziyoyev g'olib chiqdi.

O'zbekiston Respublikasi Konstitusiyasining 90, 117-moddalariga, "O'zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi to'g'risida"gi O'zbekiston Respublikasi Qonunining 14, 35, 36-moddalariga, "O'zbekiston Respublikasi Markaziy saylov komissiyasi to'g'risida"gi O'zbekiston Respublikasi Qonunining 5, 9-moddalariga muvofiq O'zbekiston Respublikasi Markaziy saylov komissiyasi Shavkat Miromonovich Mirziyoyevni O'zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga saylangan deb hisoblash to'g'risida qaror qabul qildi.

Majlisda saylov O'zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi, "Fuqarolar saylov huquqlarining kafolatlari to'g'risida"gi va "O'zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi to'g'risida"gi qonunlarga muvofiq fuqarolaming o'z xohish-irodasini erkin bildirish huquqini ta'minlagan hamda umumiy, teng va to'g'ridan-to'g'ri saylov huquqi asosida yashirin ovoz berish tamoyillariga rioya qilgan holda bo'lib o'tgani ta'kidlandi.

51565805.

1. 
   Navro’z bayramining shakllanishi.Navruz bayrami bundam 3 ming yil oldin Eron axamoniylari saltanatidj paydo bulgan. Buk uni baxorning birinchi kupi xisoblanat Ilk temir davri Urta Osiyo xududlarida madaniy xayot, yailliy urf-odatlar, an’analarning rivojlanganliginikuzatvpimiz mumkin. Shunday an’analardan biri Navruz bayramidir Navruz kalim avlodlarimizdan bizgacha sgib kelgan mukaddas urf-odatlardan bulib, uni beyram kilnsh va Urta Osiyoda kadimdayok rayem bulgan. Asrlar utishi bilan Navruz bilan boglik an’analar xalklar va elatldar urtasidagy iktisodiy va madaniy alokalarning rivojlaiishi zaminida keng yoyila borib, kup ulkalarning an’anaviy, millim bayramiga aylandi. Mustaqillik sharofati bilan diniy qadriyatlar, diniy e’tiqod qayta tiklandi. Ramozon hayiti, Qurbon hayiti, qadimiy xalq bayrami Navro’z qayta tiklandi, bu kunlar Prezident Farmoni bilan dam olish, bayram kuni bo’lib qoldi
   
2. 
   G’aznaviylar davlatining tashkil topishi, uning ichki va tashqi siyosatiGaznaviylar davlati X asr oxirida Somoniylar xukmronlik kilgan xudud urnida tashkil topadi. Ushbu davlatning asoschisi Sobuqtegin xisoblanib keyinchalik Gazna va Xurosonda ugli Maxmudning siyosiy xukmronligi mustaxkamlanganligi tufayli Ushbu davlat Gaznaviylar nomi bilan mashxur bulgan. Bu davrda xozirgi Uzbekiston xududida bir necha markazlashgan feodal davlatlarni aytib utishimnz mumkin. Bulardan eng markazlashgan va rivojlangani Somoniylar davlati xisoblanadi. Qoraxoniylar, Gaznaviylar, Saljukiylar va Xorazmshoxlar davlati usha davrlarda tashkil topib, inqirozga yuz tutgan. Bu davlatning raxbari Maxmud Gaznaviy bulib markazi Gazna shaxri. 1059 yilda G’aznaviylarning muhim tayanchi – Balxning Saljuqiylar qo’liga o’tishi G’aznaviylarning so’ngi umidini ham puchga chiqardi. Bu esa pirovardida G’aznaviylar davlatining puturdan ketkazib, tarix sahnasidan butunlay tushib ketishiga sabab bo’ldi
   
3. 
   Birinchi jahon urushining o'lka hayotiga salbiy tasiri. 1914 yil 1 avgustda davlat laming guruxi: Antanta, Angliya, Fransiya va Rossiya 3-lar ittifoki Germaniya, Avstriya, Vengriya va 1915 yil Antanta tarafiga utgach Italiya urtasida birinchi jaxon urushi boshlandi, Rossiya urushga tayyor emasdi. Armiya safarbar etilmagan xujalik xarbiy yulga utkazishgandi.uk-dorilar etishmasligi bilinib turar edi, urushni birinchi yillaridayok Rossiya kator ogir maglubiyatlarga uchragan armiya urush davomida kishlok xujaligi vayron buldi.Ekin maydonJari ancha kiskarib ketdi.Kishlokda esa ishlovchi kishilar etishmas butun xujalik alokalari izdan chikan Rossiya iktisodiyoti urush va bunday xarakatlarga kulamdagi xarbiy xarakatlarga tayyor emasda.1915 yildan boshlab Turkistonda paxtaga uzgarmas davlat narxlari joriy etildi.Bu narx paxtakorlamingetishtirishga kiladigan xarajatlami koplay olmasdi.1916 yilda paxtaga ayrnboshlanadigan bugdoy narxi 400% kupaydi. Paxta narxi esa 50% kutarildi xolos. Urush olib borish uchun kungili badallar tulash majburiyatn yuklakdi, Badallar xar bir uy yoki oila utovdan olinadigan majbumy soliklardir bu soliklar oddiy xalk uchun ogir yuk edi. Urush davomida axoliga kushimcha soliklar va natural majburiyatlar xam yuklandi. Turkistonda bu majburiyatlar butun mustamlaka xujaligini chukur tanazzxilga olib ksldi. Pulning kadrsizlanishi, bajarib bulmas soliklar va sudxurlar zuravonligi shartlari xalk azob-ukubatlarini xaddan oshirib yuborgan edi. Ulaming butun xujaligi tamomila zavolga yuz tutdi bu esa iktisodiyotganing uzil-kesil barbod bulishi xafini tutdirdi. Dexxonlar erlarni arzon garovga sotib yubordi. Natijada dexkonlarning 50%dan ziyodi ersiz ziroatlarga aylandi.
   
4. 
   XX asrning 40-80 yillarda respublikaning madaniy hayoti. Urushdan keyingi yillarda xamUzbekistonda shurolar xukumati ma'orifni ulug davlatchilik siyosash manfaatlariga buysundirilgan xolda olib bordi. Bu siyosatni baynalmilalchilik va shaklan milliy, mazmunan sotsialistik deb a tal ga n shovinistik goyalar asosida amafga oshirdi. CHunki aynalmilalchilikka tashki shakl va tashvikot va targibot nuktai nazaridan xakikiy baynalmilalchilik goyasi berilgan bulsada, amalda shurolar xukumronligi davrida bu goya xar kanday milliylik va milliy manfaatni nazarga olmas, va bu goya tarafdorlariny katogon kilar edi. 1946-1990 yillarda Uzbekistonda xalk ta'limi rivojini kuyidagi rakamlar kursatadi: 1940-41 ukuv yilida Respublikada 5448 umumta'lim maktablari bulib ulardan 1 million 315 mint ukuvchi ta'lim olgan bulsa, 1987-1988 ukuv yilida 8111 umumta'lim maktablarida ukuvchilar soni 4 million 406 ming kishiga etdi, ya'ni taxminan 3,5 barobarga yakin kupaydi. 1990 yilda umumta'lim maktablari soni 9000mingga etdi. 1946-91 yillar mobaynida Urta maxsus va Oliy ta'lim tarmoklari xam rivojlandi. 1940-41 ukuv yilida Uzbekistonda 98 urta maxsus ukuv yurtlari mavjud bulsa, 87-88-ukuv yilida 248 tani tashkil etdi. Oliy ukuv yurtlari tarmogi xam usdi. Maktablar va oliy ukuv yurtlarida ukntiladngan fanlaming ukuv dasturlari Moskvada tayyorlanar va Uzbekistan sharoitiga moslashtirilardi. Va u batomom mustamlakachi shurolar manfaatiga xizmat kilar edi. SHurolar xukumati uzining mustamlaka ulkasi xneoblangan Uzbekistonda milliy mustakil davlat manfaati va lalablariga javob beradigan talim-tarbiya siyosatini olib bormadi. Asosiy e'tibor mustamlakachilarga tez obru keltiradigan rakamlar usuviga karatildi, ta'lim tarbiya jarayonining asosiy uzagini tashkil etuvchi uning mazmuni esa, mustamlakachilar manfaatiga xizmat kilardi. Milliy manfaat ikkinchi rejaga surildi, bu borada kam bulsada uz fikr xulosalariga ega bulgan maorif xodimlari katogon kilindilar.
   

5. 2018 yil 28 dekabrda O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga murojatnomasida davlat va jamiyat qurilishidagi tub islohotlar to'g'risida. Davlat va jamiyat qurilishi tizimini takomillashtirishning ustuvor yo'nalishlari Hurmatli xalq noiblari! Bugungi kunda jamiyat hayotidagi mavjud muammolami samarali yechish, keng ko'lamli islohotlami izchil davom ettirish zarurati davlat boshqanivi sohasida mutlaqo yangi tizim yaratishni taqozo etmoqda. O'ylaymanki, buning uchun "Davlat xizmati to'g'risida"gi qonunni ishlab chiqish va qabul qilish vaqti keldi. Bu borada boshqa muhim masalalar qatorida davlat xizmatchilari mehnatiga haq to'lash va ularning munosib ijtimoiy ta'minot lizimini yaratish, ayni vaqtda mansabdor shaxslar javobgarligini oshirishni ham ko'zda tutish maqsadga muvofiqdir. Biz boshqaruv sohasida birinchi navbatda ijro hokimiyati organlari faoliyatini takomillashtirish, kadrlar, moddiy resurslardan oqilona foydalanish bo'yicha aniq mezon va tartiblami joriy etishimiz zarur. Ikkinchidan, ijro hokimiyati organlari zimmasidagi vazifalarni amalga oshirish tartibini, ulaming mas'uliyat doirasini aniq belgilash lozim. Uchinchidan, iqtisodiyot tannoqlariga ma'muriy ta'sirlarni qtsqartirish va bozor mexanizmlaridan keng foydalanish kerak. Ya"ni davlat ishtirokidagi biznes tuzilmalarini tashkil etishni cheklash, bu borada bozorga xos mexanizmlami ishlab chiqish, davlatning ayrim funksiyalarini xususiy sektorga o'tkazish darkor. To'rtinchidan, hokimiyatning vakillik organlari va ijro hokimiyati idoralari o'rtasida yaqin hamkorlilmi ta'minlaydigan usul va uslublarni takomillashtirib, o'ta markazlashgan boshqaruvdan bosqichma-bosqich vozkechish lozim. Davlat xizmatlarini bevosita quyi bo'g'inlarda ko'rsatish, mahalliy hokimiyat idoralari uchun moliyaviy va boshqa imkoniyatlami kengaytirish zarur. Bu borada mavjud tartib-taomillarni optimallashtirish va soddalashtirish, boshqaruvnirtg innovatsion shakllarini joriy etish lozim. Beshinchidan, davlat xizmati institutini isloh qilish, korrupsiyaga qarshi ta'sirchan kurash mexanizmlarini joriy etish kerak. Bugun hayotning o'zi bizdan professional, tezkor va samarali davlat xizmati tizimini shakllantirish, yangicha fikrlaydigan, tashabbuskor. el-yurtga sadoqatli kadrlarga keng yo'l ochish bo'yicha samarali tizim ishiab chiqishni talab etmoqda. Yuqorida zikr ctilgan vazifalarni bajarish uchun O'zbekiston Respublikasida Ma'muriy islohotlar konsepsiyasini og'ishmay amalga oshirishimizdarkor. Ma'lumki, mamlakatimizda korrupsiyaga qarshi samarali kurash olib borish maqsadida ushbu yo'nalishda alohida qonun qabul qilindi. Shu asosda aniq maqsadlarga qaratilgan chora-tadbirlami o'z ichiga olgan davlat dasturi izchillik bilan amalga oshirilmoqda. Ana shunday ishlarimiz natijasida shu yilning 9 oyida korrupsiya bilan bog'liq jinoyatlar o'tgan yilga nisbatan 33 foizga kamaydi. Biz bunday natijalami korrupsiyaga qarshi kurash borasidagi uzoq va davomli faoliyatiniizning dastlabki samarasi, deb qabul qilishimiz, bu yo'lda yanada qafiy ish olib borishimiz shart. Qadrli do'stlar! Islohotlarimiz samarasini oshirishda parlament, deputat va senatorlarning o'rni va roliga alohida to'xtalishni joiz, deb hisoblayman. Shu yil 12 iyulda Oliy Majlis a'zolari bilan bo'lib o'tgan uchrashuvda parlamentimiz haqiqiy demokratiya maktabiga, islohotlarning tashabbuskori va asosiy ijrochisiga aylanishi zarurligini alohida ta'kidlab, amaliy chora-tadbirlar dasturini tasdiqlagan edik. Lekin bu dastur ijrosidan xalqimiz qanday naf ko'rdi, qaysi deputat yoki senator odamlarimizning og'irini yengil qilishga, sogiiqni saqlash, ekologiya, kommunal xo'jalik, ta'lim yoki boshqa sohalarda ularni qiynayotgan muammolami hal qilishga qanday hissa qo'shdi? Bu boradagi aniq misollarni xalqimiz hayotda ham, matbuot va televideniyeda ham ko'rayotgani yo'q. Bu - haqiqat. Afsuski, deputatlar, senatorlarimiz uyg'onishi kerak, bu - hayot talabi, degan gaplar gapligicha qolib ketdi. Yana bir bor aytaman, kutilgan amaliy natija yo'q. Yil davomida bildirilgan 136 ta qonunchilik tashabbusidan bor-yo'g'i 27 tasi deputatlarga tegishli bo'lib, ular ham asosan amaldagi qonunlarga Prezidentning farmon va qarorlaridan kelib chiqadigan o'zgartish va qo'shimchalardir. Shuning o'zi parlamentimiz faoliyati samarasi yetarli emasligini ko'rsatmaydimi? Nima. islohotlami amalga oshirish uchun faqat Prezident farmon va qarorlar qabul qilishi kerakmi? Qachon parlamcnt. mavli. ko'pemas. hcch bo'lmasa bitta sohani tubdan vaxshilashga qaratilgan qarorvoki qonun ishlab chiqadi? Qachon bo'ladi bu ish? El-vurtimiz sizlardan. muhtaram xalq noiblaridan bu borada javob kutmoqda. Deputat yoki senator bo'Iib savlandik. endi o'zimiz xohlagancha vuramiz. degan gaplar o'tmishda qolib ketdi. Yana bir bor aytaman. uvg'onish kcrak. Afsuski, parlamentimiz faoliyati ko'p hollarda shunchaki rasmiy yig'ilishlardan iborat bo'Iib qolmoqda. Nima uchun aniqlangan muammolar yoki saylovchilar ko'tarayotgan masalalar tegishli qonunlar qabul qilish yo'li bilan yoki ijro hokimiyati oldiga masaiani qafiy qo'yish bilan hal etilmayapti? Samarasiz nazorat, quruq majlislarning, aytinglar, kimga keragi bor? Parlamentimiz sog'liqni saqlash tizimi, jinoyatchilik va huquqbuzarliklarning barvaqt oldini olish hamda mahalliy Kengashlarda ishchanlik, o'z-o'zini tanqid ruhini yaratishga bosh-qosh bo'lishi zanirligi taklif qilingan edi. Biroq bu sohalarda parlament va deputatlaming o'rni vetarlicha sezilmavapti. Bugungi kunda bironta ham hududda sog'liqni saqlash tizimi aholi uchun munosib xizmat qifadigan darajada tashkil etilgan, deb aytolmaymiz. Qonunchilik palatasi (N.Ismoilov) o'z ish faoliyatida asosiy e'tibomi tizimdagi ana shu muhim muammolami, ayniqsa, joylarda ha! etishga qaratsa, maqsadga muvofiq bo'lar edi. Kerak bo'lsa, Qonunchilik palatasida sog'liqni saqlash masalalari bo'yicha alohida qo'mita tashkil etib, uning a'zolari asosan hududlarda faoliyat ko'rsatsa, nur ustiga nur bo'lardi. Hisobotlarga e'tiborbersak, mahalliy Kengashlar faoliyatida go'yoki ijobiy o'zgarishlaryuzberayotgandek tuyuladi, lekin ular faqat raqamlarda aks etmoqda, xolos. Bizga raqamlar emas, aniq natija kerak. Qachonki, hududlardagi vaziyat ijobiy tomonga o'zgarsa, byudjet ijrosi to'liq ta'minlansa, jinoyatchilik kamaysa, yangi ish o'rinlari yaratilsa, eng muhimi, xalqimizning turmush darajasi yaxshilansa, mahalliy Kengashlar faoliyatiga ijobiy baho bersa bo'ladi. Afsuski, bironta tumanda xalq deputatlari Kengashining faoliyati namunali asosda tashkil etilgani yo'q. Senat rahbariyati (N.Yo'idoshev) yuqori palataning bu yo'nalishdagi ishini tanqidiy ko'rib chiqishi, aholining fikr va mulohazalarini e'tiborga olgan holda, vakillik organlari faoliyatini tubdan o'zgattirish bo'yicha zarur choralami ko'rishi maqsadga muvofiqdir. Shuningdek, hududlarda huquqbuzarliklar profilaktikasi va jinoyatchilikka qarshi kurashish samaradorligini oshirish borasidagi ishlami ham susaytirmaslik lozim. Parlamentimizning eng muhim faoliyati - qonun ijodkorligini ham kamchilik va nuqsonlardan xoli, deb bo'lmaydi. Ochiq tan olish kerak, aksariyat hollarda biron-bir masaiani aniq hal etmaydigan, bir-biriga to'g'ri kelmaydigan qonun va qonunosti hujjatlarini qabul qilish amalda ko'plab muammolar tug'dirmoqda. O'zingiz ayting, samarasiz tshchi guruhlar tashkil etish, huquqni qo'llash amaliyotiga ta'sir ko'rsatmaydigan, ijro mexanizmlariga ega bo'lmagan, ta'birjoiz bo'lsa, "o'lik" qonunlar kimga kerak? Ana shunday salbiy holatlami bartaraf etish maqsadida Qonunchilik va normativ hujjatlar ijodkorligini takomillashtirishga doir konsepsiya ishlab chiqib. amalga oshirishimiz lozim. Bundan buyon turli dasturlar ijrosi doirasida qonun qabul qilish amaliyotini qayta ko'rib chiqamiz. Barchamiz bir haqiqatni unutmasligimiz kerak: qonunning birdan-bir man bai va muallifi torn ma'noda xalq bo'lishi shart. Har bir qonun loyihasi yuzasidan fikr va taklifiarni quyidan - fuqarolardan, joylardagi xalq deputatlari Kengashlaridan olish tartibini kengjoriy etish zarur. Qonunlami qabul qilish jarayonida ularni aholi o'rtasida har tomonlama muhokama qilish tizimidan samarali foydalanishimiz kerak. Oliy Majlis rahbariyati qonunlar muhokamasiga keng xalq ommasini jalb qilish, buninguchun zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish, jumladan, Internet tarmog'ida maxsus "maydon"lar yaratishi zamr, Shu munosabat bilan mamlakatimiz fuqarolari davlat va jamiyat hayotiga daxldor muhim masalalar bo'yicha o'z fikrlarini bildirishlari uchun Internet tarmog'ida "Mening fikrim" deb nomlangan maxsus veb-sahifa tashkil etish maqsadga muvofiq. Xususan, demokratiyaning ilg'or mexanizmi sifatida jamoa bo'Iib elektron murojaat kiritish tartibini tatbiq qilish zarur. Ya'ni bir guruh fuqarolar tomonidan ilgari surilgan tashabbuslarni Oliy Majlis yoki xalq deputatlari Kengashlari ko'rib chiqishi majburiy ekani qonunda belgilab qo'yilishi lozim.