Meyorlashtirish asoslari” fanidan ma’ruzalar matni

A – jihozning, mashinaning nazariy ish unumi;
k_pv – jihozning foydali ish koeffitsienti;
k_n – ishlab chiqarish hamda texnologiya bilan bog‘liq sabablar bilan jihozning to‘la texnik ishlay olmasligi hisobga oluvchi koeffitsient.

Jihozning foydali ish koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi:

k_pv=T_a/T_dv
Mehnat me’yorlarining yana bir turi bo‘lgan xizmat ko‘rsatish me’yori bu – bir ishchiga yoki bir guruh ishchilarga xizmat ko‘rsatilishi uchun belgilab qo‘yilgan mashinalar (jihozlar) sonidir. Xizmat ko‘rsatish me’yorini quyidagi formulani qo‘llash asosida aniqlash mumkin:
N_x=T_sm/N_xb=T_sm/T_dv ·n ·k
Bu yerda:
N_x – bir jihozga xizmat ko‘rsatish vaqti (xronometraj kuzatuvi asosida aniqlanadi);
n – ish hajmi;
k – vaqt me’yorida hisobga olinmagan qo‘shimcha ish funksiyalarini hisobga oluvchi koeffisiyent³

Mehnat me’yorlari ning yana bir turi ishchilar soni me’yori bo‘lib bu ishlab chiqarishga xizmat ko‘rsatishda ayrim funksiyalar bo‘yicha muayyan doiradagi ishni bajarish uchun zarur bo‘lgan ishlovchilarning har tomonlama asoslangan minimal miqdoridir.

Ishchilar soni me’yori quyidagicha aniqlanadi:
I_sn=O/N_x yoki I_sn=(OT_dv)/T_sm
Bu yerda:
O – umumiy xizmat ko‘rsatiladigan jihozlar soni.

Ko‘p stanokchilik xizmat ko‘rsatishida xizmat ko’rsatish me’yorini aniqlash o‘ziga xos xususiyatga egadir. Bunda xizmat ko‘rsatish me’yorini hisoblashda jihozning, stanokning mashina avtomatik vaqti (ya’ni ushbu vaqt davomida ishchi jihozga xizmat ko‘rsatishdan ozod bo‘lish vaqti (T_ma) ishchining bandlik vaqti (T_b), tashkiliy-texnik sabablar ko‘ra ishchining to‘la ish bilan band bo‘la olmasligini hisobga oluvchi koeffitsient (k_tb) hisobga olinadi. Ushbu aytilganlarni quyidagi formula asosida izohlash mumkin