Meyorlashtirish asoslari” fanidan ma’ruzalar matni

N_kx=((T_ma/T_b)+1)k_tb
Bu yerda:
N_kx – ko‘p stanokchilik xizmat ko‘rsatish me’yori.

Ishchining bandlik vaqtini quyidagicha aniqlash mumkin:

T_b=T_qyor+T_qdyor+T_ak+T_o‘t
Bu yerda:
T_qyor va T_qdyor – qoplanadigan va qoplanmadigan yordamchi vaqt;
T_ak – jihozning ishlanishi aktiv kuzatish vaqti;
T_o‘t – bir jihozdan ikkinchisiga o‘tish vaqti.

Avtomatlashtirilgan ishlab chiqarish jarayonlarida mahsulot ishlab chiqarish me’yori quyidagicha aniqlanishi mumkin:

N_xa=(T_sm-T_xk)/(T_a+T_yor)


5.4.Ishlab chiqarishning turli shakllarida mehnat me’yorlarini o’rnatish xususiyatlari
Ishlab chiqarish shakllari (tiplari) bo’yicha donabay vaqt me’yori turlicha aniqlanadi:

1. 
   Ommaviy va yirik seriyali ishlab chiqarish uchun:
   

T_dv=(T_a+T_er)(1+( _{tx dsh tt})/100) +T_{a tex}/100 (5.4)

2. 
   O‘rta seriyali va mayda seriyali ishlab chiqarish uchun:
   

T_dv=T_op(1+( _{xk dsh tt})/100) (5.5)
Bu yerda:
T_a – asosiy vaqt;
T_er – yordamchi vaqt;
_αtx – ish joyiga tashkiliy xizmat ko‘rsatish vaqti, foizi (operativ vaqtga nisbatan);
_αdsh – dam olish va shaxsiy ehtiyojlar vaqti, foizi (operativ vaqtga nisbatan);
_αtt – tashkiliy-texnik tanaffuslar vaqti, foizi (operativ vaqtga nisbatan);
_βtex – ish joyiga texnik xizmat ko‘rsatish (asosiy vaqtga nisbatan);
_αxk – ish joyiga xizmat ko‘rsatish vaqti, foizda (operativ vaqtga nisbatan).
Bir vaqtning o‘zida bir necha mahsulotga ishlov berilayotganda yoki ishlab chiqarilayotganda vaqt me’yori quyidagicha aniqlanish mumkin:
T_v=(T_dv*I_s)/(q*N_x) (5.6)
T_v=(T_op*I_s)/(q*N_x) *(1+( _{xk tya dsh tt})/100) (5.7)
Bu yerda:
I_s – ishchilar soni, kishi;
q – vaqt birligida bajariladigan ish xajmi;
N_x – xizmat ko‘rsatish me’yori;
_αtya – tayyorlovchi yakunlovchi vaqt, foizda (operativ vaqtga nisbatan).

Asosiy vaqt (T_a) quyidagi umumiy formula asosida aniqlanishi mumkin:

T_a=Q/g (5.8)
Bu yerda:
Q – umumiy ish xajmi, dona;

Stanoklar (asboblar) bilan bog‘liq ishlarda asosiy vaqt quyidagicha aniqlanishi mumkin:

T_a=L/S · n ·I (5.9)
Bu yerda:
L – ishlanayotgan yoki qayta ishlanayotgan detal uzunligi, mm;