Mexatron modullar va robotlarni modellashtirish fanining asosiy tushunchalari

Masshtab modellar
bu orgenallik qanday fizik tabiatga ega bo‘lsa shunday tabiatli tizim bo‘lib, faqat masshtablari bilan farqlanadigan tizmdir. Masshtab modellashtirishni uslubiyat asosi bo‘lib, o‘xshashlik nazariyasi olingan. Bu nazariya buyicha orginal bilan model geometrik o‘xshashlik saqlanishi lozim va ularni parametlari mos masshtablarda bo‘lishi lozim.
Analog modellar 

deb shunday modellarga aytiladiki, orginaldan fizik tabiatga nisbatan farq qiluvchi, ammo ishlash jarayoni orginalga o‘xshash bo‘lgan modellarga aytiladi. Bunday modellarda asosiy shartlardan biri bu o‘rganilayotgan obyekt bilan model parametrlari orasida bir qiymatli mos kelishlik bo‘lishi, hamda bu tizmlardagi jarayonlarni o‘lchamga ega bo‘lmagan matematik yozilishi ayniyat shaklida bo‘lishi zarur. Analog modellarni yaratish uchun o‘rganilayotgan tizimlarni matematik tavsiflash zarur. Analog modellar sifatida mexanik, gidravlik, pnevmatik tizimlar ishlatilishi mumkin. Ammo ko‘pgina xollarda elektr va elektron analog modellar keng qo‘llaniladi.
Modellashtirish maqsadi 
Modelning xarakterli tomonlarini, modellarni jixatlarini va ularni tadqiq etish usullarini aniqlaydi. Masalan: matematik modellarni deterministik va extimollik (staxastik) sinflarga ajratish mumkin. Birinchisi modelni xarakteristikasi va parametrlari orasidagi o‘zaro mos kelishlikni aniqlasa, ikkinchisi bu kattaliklarni statistik qiymatlari orasidagi moslikni aniqlaydi. U yoki bu turdagi modelni tanlash tasodifiy faktorlarni xisobga olish zarurligi darajasiga asoslangan. Matematik modellarni tadqiq etish usullari qo‘yidagi turlarga bulinadi; analitik, sonli, imitatsion.
Analitik model  

deb tizimni shunday formal tavsiflashga aytiladiki, ma’lum matematik apparatdan foydalanilgan holda tenglama yechimini yaqqol ko‘rinishda olish imkonini beradi.
Sonli model  
shunday turdagi bog‘lanish bilan xarakterlanadiki, aniq boshlang‘ich sharoitlar va modelni miqdoriy parametrlari uchun faqat xususiy yechimlarini topish imkonini beradi.
Modellashtirishning ko‘pgina operatsiyalari evristik tavsifga ega. Biroq bir qator qoidalar va yo‘llar borki, bular matematik modellar olish metodikasini tashkil etadi: Modellashtirishning ko‘pgina operatsiyalari evristik tavsifga ega. Biroq bir qator qoidalar va yo‘llar borki, bular matematik modellar olish metodikasini tashkil etadi:
1
Texnikaviy obyekt xossasini belgilash, mazkur obyekt modelda aks ettirilishi va bo‘lajak model universallik darajasini belgilab beruvchi hisoblanadi.
2
Ilmiy-texnikaviy, patent va ma’lumotnomalar, prototiplarni bayon etish, eksperimental tadqiqotlar natijalari singari turli manbalar bo‘yicha modellashtirilayotgan texnikaviy obyektning tanlangan xossalari haqida aprior informatsiyalar to‘plash
3
Matematik model tuzilishini sintezlash, kirish va chiqish parametrlarining konkret raqamli qiymatlarisiz model tenglamalari umumiy ko‘rinishini hosil qilish. Modellashtirishning bu operatsiyasi eng mas’ul va qiyinchilik bilan formallashtiriladi.
4
Matematik modellarning parametrlari raqamli qiymatlarini belgilash quyidagicha amalga oshiriladi: – ikkinchi bosqichda to‘plangan aprior informatsiyalarni hisobga olib, o‘ziga xos hisob munosabatlaridan foydalanish; – eksperimental topshiriqni yechish, bunda maqsadli funksiya bo‘lib obyektning chiqish parametrlari ma’lum qiymatlarini modeldan foydalanish natijalari bilan mos kelish darajasi hisoblanadi; – ekprementlar o‘tkazish va ularning natijalarini ishlab chiqish.