Mexanizatsiyalashtirish, avtomatlashtirish va robototexnika asoslsri fanidan topshiriqlar

Toʻrt taktli dvigatel - ish sikli porshennnig toʻrt yurishida, yaʼni tirsakli valning ikki marta aylanishida bajariladigan ichki yonuv dvigateli. Yonuvchi aralashmaning tayyorlanishiga qarab, karbyuratorptl va dizel xillarga boʻlinadi. Karbyuratorli Toʻrt taktli dvigatel da. yonuvchi aralashma silindr tashqarisida tayyorlanadi, dizel dvigatelida esa silindr ichida hosil boʻladi.

Bir silindrli, 4 taktli dizel dvigateli quyidagicha ishlaydi (rayem): kiritish taktida (rayem, o) porshen Gʻ yuqorigi chekka nuqta (YUCHN) dan pastki chekka nuqta (PCHN) ga harakatlanadi; bunda chiqarish klapani 3 berk boʻladi, kiritish klapani 2 esa ochilib, qavo tozalagich 4 dan silindrga kiradi. Silindrga havo qancha koʻp kirsa, yonilgʻi shuncha koʻp yonadi va quvvati oshadi. Siqish taktida (rayem, b) porshen PCHN dan YUCHN ga harakatlanadi; bunda kiritish 2 va chiqarish 3 klapanlari berkilib, silindr ichidagi havo qisiladi, takt oxirida havoning bosimi siqish darajasining kattaligiga qarab 3—4 MPa (30—40 kgkuchGʻsm2)ga, trasi 750—950° gacha yetadi. Porshen YUCHN ga kelish oldidan yonilgʻi nasosi 6 yuqori bosim ostida haydagan yonilgʻini forsunka 5 mayda zarralar tarzida purkaydi. Ish yoʻli taktida (rayem, v) yonilgʻining mayda zarralari qizigan havoga duch kelib, oʻzoʻzidan alangalanadi. Bunda ikkala klapan ham berk boʻladi. Yonilgʻihavo aralashmasi yonib, katta miqdorda issiklik ajraladi, gazsimon holatga aylanib kengayadi va silindr ichida gaz trasi 2000° ga, bosimi esa 8 MPa (80 kgkuchGʻsm2) ga yetadi. Natijada gaz bosimi porshenni YUCHN dan PCHN ga harakatlantiradi. Chiqarish taktida (rayem, g) porshen PCHN dan YUCHN ga harakatlanadi; bunda kiritish klapani 2 berk, chiqarish klapani 3 ochiq boʻlib, ish bajargan gazlar chiqarish klapani orqali atmosferaga chiqib ketadi. Ish sikli shu tartibda qaytariladi. Toʻrt taktli dvigateld. avtomobil, traktor, samolyot, kemalarda ishlatiladi.

YUklash qurilmasi zagоtоvkalar zapasi qo`yiladigan yig`gich va bitta dеtalni ajratib оlib, uni ish zоnasiga uzatadigan mехanizmdan ibоrat. Magazinli va bunkеrli yig`gichlar bo`ladi. Vеrtikal magazinli yig`gichlarga misоl 15-rasmda

ko`rsatilgan Navbatdagi zagоtоvka 1 ni surgich-shibеr 2 ish zоnasiga uzatiladi.Bu shibеr qaytma-ilgarilama harakat qiladi.Bu еrda surgich-shibеr vazifasini ham bajaradi. Dеtallarni talab etilgan yo`nalishda qo`lda taхlab turish lоzimligi magazinli yig`gichlarning kamchiligi hisоblanadi.Bunkеrli yig`gichlarga (16-rasm) dеtallar оdatda taхlamasdan yuklanadi.Bunkеr 1 dan zоgоtоvkalar,masalan,sfеrik zagоtоvkalar surgich 2 bilan nоv 3 ga uzatilishi mumkin,bu еrda ularni tirak 5 tutib qоladi va bir qatоr qilib jоylaydi. Bu еrdan ta’minlagich 4 zagоtоvkalarni bittalab uzatib turadi. Bunkеrli qurilmalar eng yuqоri unumli jihоzlarni ham zagоtоvkalar bilan ta’minlab tura оladi.

Dozator — suyuq va sochiluvchan moddalar massasi yoki hajmini avtomatik tarzda oʻlchaydigan (dozalaydigan) qurilma. D.ning ogʻirlik va hajmiy, davriy (diskret) va uzluksiz ishlaydigan, dastaki va avtomatik boshqariladigan, bir va koʻp komponentli xillari bor. Davriy ishlaydigani texnologik jihozlar tik oʻrnatilgan hollarda, uzluksiz ishlaydigani yotiq oʻrnatilgan hollarda qoʻllaniladi. D.lar taʼminlash, qabul qilish, oʻlchash qurilmalari (datchik), qayd qilish va rostlash tizimi hamda ijro etuvchi qurilmalardan iborat. D. xom ashyoni te-jash, materiallar iyerofini kamaytirish va b.ga imkon beradi. D. qurilish va savdo korxonalarida, oziq-ovqat sanoati hamda dori tayyorlash va b.da qoʻllaniladi