Mexanizatsiyalash m u h a n d isl a r iin st it u t I

Texnogen  sivilizatsiyaning  ishlab  chiqarish  estetikasi  va  fan
 
taraqqiyotiga  ta’siri. 
XX  asrda  ilmiy-texnikaviy  taraqqiyot  nati- 
jasida biosfera  ichida  noosfera  ya’ni  texnikaviy muhitning paydo 
bo‘lishi inson hayoti va faoliyatining asosi bo‘lgan mehnatga kat- 
ta  ta’sir  ko‘rsata  boshladi.  Bugun  uyali  aloqa,  kompyuterlarsiz 
hayotni tasavvur  etib  bo‘lmaydi.  Bu  esa texnika  hayotimizga to- 
bora  chuqur  kirib  borayotganini  ko‘rsatadi.  Albatta,  biosferadagi 
barcha o‘zgarishlarning sababchisi inson — uning tafakkuri ekan- 
ligi barchaga ayon.  XXI  asr yuqori texnologiyalar,  axborotlar asri 
sifatida  namoyon  bolmoqda.  Bu  esa  kishilarning  ongi,  faoliyati 
mana shu tezkorlikka moslashishi lozimligini taqozo  etadi.
Texnika  rivojining  ko‘p  yillik  tarixi  bizning  texnik  bilimlari- 
miz,  ixtirochilik,  konstruktorlik qobiliyatimiz fan,  inson ehtiyoj- 
lari,  yashash  muhiti  rivojiga  muvofiq  doimiy  mukammallashib 
borishini  ko‘rsatmoqda.  Hozirgi  zamon  sivilizatsiyasi  sanoat  va 
texnika taraqqiyoti bilan bog‘liqdir.  U industrial sivilizatsiya yoki 
texnogen jamiyati  deb  atalmoqda.
Inson  va  jamiyat  «texnosfera»da  joylashgan  bo‘lib,  texnika 
bir joyda  to‘xtab  turmaydi.  Texnika  innovatsiyasi  inson  hayotini 
to‘xtovsiz  o‘zgartirib turuvchi katalizator — harakatga keltiruvchi 
sifatida  inson  ongidan  joy  oldi.  Mexanizatsiyalash  va  avtomat- 
lashtirish  ijtimoiy  hayotga,  iqtisod,  siyosat  va  mafkuraga  kirib 
keldi.  «Inson  va  mashina»  munosabatlari  tobora  yangicha  maz- 
mun kasb  etib bormoqda.
Har  qanday  rivojlangan texnika  ham  ijtimoiy  masalalarni in- 
sonsiz hal  eta  olmaydi.  Bugungi  shiddat bilan rivojlanib borayot- 
gan  texnika  asrida  taraqqiyot  taqdirini  ma’naviy jihatdan  yetuk 
odamlar  hal  qiladi.  Texnikaviy  bilim,  murikkab  texnologiyani 
egallash  qobiliyati  ma’naviy  barkamollik  va  mustaqil  tafakkur 
bilan  birga  borishi  kerak.  Texnik  taraqqiyotni,  uning  jamiyat-
345

---

dagi  o‘rni  va  rolini  to‘xtatish,  inkor  etish  mumkin  emas.  Shun­
day ekan,  texnogen  sivilizatsiyada inson texnogen madaniyat-fan 
amaliyoti,  texnikaning  yangidan-yangi  shakllari,  ularni  ishlata 
bilish uquvi va mahoratiga ega bolishi taqozo etiladi.