Mexanizatsiyalash m u h a n d isl a r iin st it u t I

Jamiyatdagi  ulug‘vorlik 
milliy  va  umuminsoniy  qadriyatlar, 
xalqparvarlik  va  bunyodkorlik  tushunchalari  bilan  izohlanadi. 
Barqarorlik,  farovonlik,  adolat,  qonun  ustuvorligi,  hurflkrlilik 
jamiyat ulugVorligini ta’minlovchi mezoniy tushunchalardir.
San’atdagi  uliig‘vorlik 
teatr,  kino va badiiy  adabiyotdagi  fojia- 
viylik  bilan  yonma-yon  turadi.  Bunday  ulug‘vorlik  badiiy  maz- 
mun  va  shaklning  barcha  imkoniyatlari  vositasida  ifodalanadi, 
lekin bunda hal  qiluvchi rolni g‘oya o‘ynaydi.  Muhim  ahamiyatli 
g‘oya yuksak ruhlangan, mukammal shaklning zarurligini yuzaga 
keltirib,  san’at asari  darajasining yuksakligini belgilab beradi.
Ulug'vorlik hissi o‘z-o‘zidan  quvonch,  hayratlanish,  ehtirom, 
tan berish tuyg‘ularini o‘z ichiga qamrab oladi, ruhiy ko‘tarinkilik 
bag‘ishlaydi.  Ulug‘  ishning tagzamini esa niyatning,  maqsadning 
ulug‘vorligidir. Masalan, Amir Temur ulug‘  saltanat qurish soha- 
sida  ulug‘vorlik  namunasini  ko‘rsatgan  bo‘lsa,  Nizomiddin  Mir 
Alisher  Navoiy  turkiy  tilda  jahonshumul  badiiy  asarlar  yozib, 
o‘z  xalqining  ma’naviy  olamini  yuksaklikka  ko‘tardi,  ona  tilin- 
ing  qudratini  baralla  namoyish  eta  oldi.  Shu  kabi  ilmiy  kash- 
fiyotlari  bilan jahonga  nomi  ketgan  Abu  Rayhon  Beruniy,  Abu 
Ali  ibn  Sinolar  ham  ulug‘vorlik  shohsupasidan  o‘rin  olgan.  Bu 
zotlar  ilmu  fan,  hikmat  va  ijod  pahlavonlari,  Sharq  Uyg‘onish 
davrining  buyuk  siymolari  sifatida  hozir  ham  bizga  ibratdir. 
Ulug‘vorlik  tuyg‘usiga  faqat  miqyos  olchovi  bilan  erishilmaydi. 
Agar  ayrim  obidalar,  masalan,  Bobil  minorasi,  Minorai  Kalon, 
Misr  ehromlari  va  shu  kabilar  o‘zlarining  miqyos  ko‘lami  bilan 
hayron qoldirsa, boshqalari o‘zining nafisligi,  nozik ifodali rang- 
lar,  qismlar hamohangligi,  atrof-muhit bilan uzviy qo‘shilib  ket- 
ganligi  bilan  alohida  ahamiyat  kasb  etgan  (Go‘ri  Amir,  Shohi- 
zinda,  Mustaqillik maydoni,  Ichanqal’a,  Registon maydoni,  Mir 
Arab  madrasasi,  Ismoil  Somoniy  maqbarasi  va  b.).  Mustaqillik 
yillarida  amalga  oshirilayotgan  ulkan  bunyodkorlik  ishlari  tu- 
fayli  ulug‘vorlik  kasb  etayotgan  obidalar jahonga  yuz  tutmoqda. 
Mamlakatimizda  Amir  Temur,  Ulug‘bek,  Navoiy  kabi  ajdodla- 
rimizga  haykallar  qo‘yildi.  Shu  kabi  Mustaqillik maydoni,  unda 
qad  ko‘targan  ramzlar,  Baxtiyor  ona  haykali  ham  ulug‘vorlikka 
misoldir.
334

---

Demak,  ulug‘vorlik  tarix,  xalq,  millat,  ozodlik,  mardlik,  fi- 
doyilik  bilan  hamohangdir.  U  insonning  orzu-armonlari,  ideal- 
larini  aks  ettiradi  va  rivojlantiradi,  buyuk  ishlarni  amalga  oshi- 
rishga  chorlaydi,  yaratuvchanlik  va  ijodkorlikka  ilhomlantiradi, 
hayotga  ma’no-mazmun  bag‘ishlaydi,  inson  zotining  ma’naviy 
kamolotiga xizmat qiladi.