Mexanizatsiyalash m u h a n d isl a r iin st it u t I

Xulosa  chiqarishning umumiy mantiqiy tavsifi:  tuzilisbi, turlari
 
va umumiy qoidalari.
Xulosa  chiqarishning  umumiy  mantiqiy  tavsifi.  Mantiqiy  er-
 
gashish  tushunchasi. 
Voqelikni  bilish jarayonida  inson  yangi  bi- 
limlarga  ega  boladi.  Bu  bilimlar  abstrakt  tafakkur  yordamida, 
mavjud  bilimlarga  asoslangan  holda  vujudga  keladi.  Bunday  bi- 
limlarni hosil qilish mantiq ilmida xulosa chiqarish,  deb  ataladi.
Xulosa  chiqarish 
—  bir  va  undan  ortiq  chin  mulohazalardan 
ma’lum  qoidalar  yordamida  yangi  bilimlarni  keltirib  chiqaruv- 
chi  tafakkur  shaklidir.  Xulosa  chiqarish  asoslar,  xulosa  va  asos- 
lardan  xulosaga  o‘tish jarayonidan  tashkil  topadi.  To‘g‘ri  xulosa 
chiqarish uchun,  avvalambor,  asoslar chin mulohazalardan iborat 
bolishi,  o‘zaro  mantiqan  boglanishi  kerak.  Masalan,  «Ibn  Sino 
«Donishnoma»  asarini  yozgan»  va  «Pifagor  matematik  bolgan» 
degan ikki chin mulohazadan xulosa chiqarib bolmaydi.  Chunki 
bu mulohazalar o‘rtasida mantiqiy aloqadorlik yo‘q.
Xulosa  asoslari  va  xulosa  ham  o'zaro  mantiqan  boglangan 
bolishi  shart.  Bunday  aloqadorlikning  zarurligi  xulosa  chiqa­
rish  qoidalarida  qayd  qilingan  boladi.  Bu  qoidalar  buzilsa, 
to‘g‘ri  xulosa  kelib  chiqmaydi.  Masalan,  «Do‘stlarim  sport  bilan 
shug‘ullanadilar» degan mulohazadan «Do‘stlarim sport masteri» 
deb,  xulosa  chiqarib bolmaydi.