Mexanika fakulteti «texnologik mashinalar va jihozlar» kafedrasi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
FARG‘ONA POLITEXNIKA INSTITUTI



MEXANIKA FAKULTETI
«TEXNOLOGIK MASHINALAR VA JIHOZLAR» KAFEDRASI

«Qurilish materiallari texnologiyasi»
fanidan amaliy mashg‘ulot ishlarini bajarish uchun

USLUBIY KO‘RSATMA


FARG‘ONA 2022

Mazkur uslubiy ko‘rsatma «TMJ» kafedrasining 2022 yil -sonli yigilishida muxokama qilindi va institut ilmiy-uslubiy Kengashiga ko‘rib chiqish uchun tavsiya etildi.

Mazkur uslubiy ko‘rsatma Farg‘ona politexnika instituti “Mexanika-Mashinasozlik” fakulteti uslubiy Kengashining 2022 yil - son majlisida muhokama etildi va ma’qullandi hamda institut ilmiy - uslubiy Kengashiga ko‘rib chiqish uchun tavsiya etildi.

Mualliflar :

t.f.b (PhD): Ergashev N.A.
t.f.b (PhD): Isomidinov A.S.
assistent: Mamirzaliev I.
Ushbu uslubiy ko‘rsatma 5320300 - «Texnologik mashinalar va jihozlar», ta’lim yo‘nalishi uchun tasdiqlangan o‘quv rejasiga va “Qurilish materiallari texnologiyasi” fanining muvvaqat o‘quv dasturiga muvofiq ishlab chiqildi.
Uslubiy qo‘llanma «Qurilish materiallari texnologiyasi» fanidan 5320300 - «Texnologik mashinalar va jihozlar» yo‘nalishlari buyicha ta’lim olayotgan talabalar uchun mo‘ljallangan bo‘lib, yo‘nalishning davlat ta’lim standarti talablariga asosan yozildi.

Taqrizchi: dos. Mirzaxonov Yu.

K I R I SH
Kimyo sanoati va qurilish materiallari ishlab chiqarish korxonalarini texnik va texnologik jixatdan yangilash va modernizatsiyalash hozirgi davr talabidir. Ushbu korxonalarda turli texnologik jarayonlar amalga oshiriladi. Bunday jarayonlarga quyidagilar kiradi: suyuqlik va qattiq materiallarni uzatish, qattiq moddalarni maydalash va saralash, gazlarni siqish va uzatish, moddalarni isitish va sovitish, suyuqliklarni aralashtirish, xar xil jinsli aralashmalarni ajratish, eritmalarni bug‘latish, nam materiallarni quritish, ekstraksiyalash va boshqalar. Bu texnologik jarayonlar turli ishlab chiqarishlarda ishlash prinsiplari bir xil bo‘lgan mashina va uskunalarda olib boriladi.
Kimyo sanoati va qurilish materiallari ishlab chiqarish jarayonlarining turli tarmoqlari uchun umumiy bo‘lgan jarayon va qurilmalar asosiy jarayonlar va qurilmalar deb yuritiladi. Asosiy qurilmalar qatoriga, masalan, sement ishlab chiqarish, temir-beton zavodlari va boshqa ko‘plab korxonalardagi qurilmalar, ekstraksiyalash (suyuq aralashmalarni erituvchi yordamida ajratish) kabi jarayonlarni amalga oshirishda ishlatiladi.
«Qurilish materiallari texnologiyasi» fani kimyo va qurilish materiallari ishlab chiqarish sanoatiga asoslanadi. O‘zlashtirilishi kerak bo‘lgan jarayon avval amaliy sharoitida, kichik o‘lchamdagi qurilmalarda (modellarda) o‘rganiladi. So‘ngra olingan ilmiy -tadqiqot natijalari katta o‘lchamdagi sanoat qurilmalariga ko‘chiriladi. Ushbu fan asosida qurilish sanoatidagi texnologik jarayonlar va uskunalarni xisoblash va taxlil qilish, ularni optimal parametrlarini aniklash, qurilmalarni loyixalash va xisoblash mumkin.