Мевачилик ва сабзавотчилик

Nazorat savollari:
1. Meva ekinlari qanday usullar bilan ko‘paytiriladi?
2. Meva ekinlarini urug‘idan ko‘paytirish qanday xususiyatlarga ega, kamchiliklari nimalardan iborat?
3. Payvandtag deganda nimani tushunasiz?
4. Payvandust deganda nimani tushunasiz?
5. Payvadtag va payvandustning mos kelishi nimalarga bog‘liq?


Meva va rezavor meva o‘simliklarining o‘sish, rivojlanish fazalari va xosil berish qonuniyatlari
Reja:
1. I.V.Michurin meva rezavor meva o‘simliklarining o‘sishi va rivojlanishini davrlarga bo‘lish

Таянч иборалар - ўсиш, ривожланиш, даврлар, отногенез, филогенез, фенофазалар, шира ҳаракати, куртак чиқариш, гуллаш, мева тугиш, меваларнинг пишиши, хазонрезгилик, тиним даври.
2. Meva o‘simliklarining individual rivojlanishi
1. I.V.Michurin meva rezavor meva o‘simliklarining o‘sishi va rivojlanishini davrlarga bo‘lish
I.V.Michurin o‘simliklarni tashqi muhit sharoiti bilan bog‘liq holda o‘rgandi va ularning rivojlanish tarixini hisobga oldi. U organizm qanday tashqi muhit sharoiti ta’sirida shakllangan bo‘lsa, butun rivojlanish siklida ham xuddi shunday sharoitni talab qilishini aniqladi. I.V.Michurin ko‘p yillik kuzatishlar asosida madaniy o‘simliklarning urug‘ ko‘chatida dastlabki yillari kelib chiqqan yovvoyi nasliga moyillik belgilari namoyon bo‘lishini aniqladi. Urug‘ ko‘chatlarda bunday belgilar mavjudligi ontogenez bilan filogenezning o‘zaro boo‘liqligidan dalolat beradi. Filogenez mazkur tur yoki turkum paydo bo‘lganidan boshlab, keyingi tarixiy rivojlanish jarayonidir. Ontogenez, ya’ni organizmning individual rivojlanishi o‘simlik paydo bo‘lgandan hayotining oxirigacha organizmda sodir bo‘ladigan morfologik, fiziologik va biokimyoviy o‘zgarishlarning genetik (irsiy) jihatdan shartlangan yig‘indisidir. Ontogenez jarayonida urug‘ ko‘chatning faqat tuzilishi emas, balki tashqi muhit sharoitiga munosabati (talabi) ham o‘zgaradi.
Ontogenezning biologiyasi filogenezning biologiyasini ifodalaydi. Bu belgilar almashinishida va o‘simliklarning muhitga moslashishida, turli rivojlanish bosqichlari va fazalarida muhit sharoitiga bo‘lgan talabining o‘zgarishida namoyon bo‘ladi. Shunga asoslanib, I.V.Michurin meva va rezavor-meva o‘simliklari uruo‘ ko‘chatining individual rivojlanishi belgilari va xususiyatlari jihatdan har xil bo‘lgan bir qancha bosqichlarga bo‘linadi, deb uqtirgan edi.