Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
120 
ортмоқда. Чунончи, илгари ўз маҳсулотини бозорларда сотган, ўз магазинларига 
эга бўлган, шунингдек қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қайта ишлаш цехларини 
ташкил этган аграр корхоналар бозорни интенсивроқ ўзлаштирмоқдалар.
Агрофирмаларда маркетинг хизматлари иш тажрибаси шуни кўрсатмоқдаки, 
уларнинг фаолияти билан ишлаб чиқарилаётган маҳсулотнинг рақобатбардошлиги 
даражасига, бозор конъюнктурасини олдиндан кўриш ва прогнозлашга ҳамда 
ишлаб чиқариш-сотиш фаолияти самарадорлигини оширишни таъминлаш 
мақсадида бозорга таъсир этиш чораларини ишлаб чиқишга кўпроқ эътибор 
қаратила бошланди.
АСМнинг маркетинг хизматлари томонидан бозордаги талаб ва таклифни, 
бозор сиғимини, баҳолар даражасини, талаб ва таклифнинг баҳо бўйича 
эластиклигини ўрганиш билан боғлиқ конъюктуравий тадқиқотлари оператив 
(тезкор) даражасида тегишли қарорлар қабул қилиш имконини яратибгина 
қолмаслан, ўрта муддатли ва узоқ муддатли мақсадларга эришиш учун тактик ва 
стратегик вазифаларни қўйишга кўмаклашади.
Корхона иш фаолиятининг самарадорлиги кўп жиҳатдан ривожланган 
инфтратузилма мавжудлигига боғлиқ. Етарли ҳажмлардаги омборларгасовутиш 
ускуналарига, қайта ишловчи қувватларга эга корхона маҳсулот ассортиментини 
ўзгартириш, провард истемолчилар эҳтиёжларини ҳисобга олиб янги товарлар 
яратиш имкониятига эга. Бунда маҳсулотни етказиб бериш муддатлари юқори 
иқтисодий самарадорликка интилган ҳолда тартибга солиб турилиши мумкин.
Бозор сиғими деб, ички бозорда ҳам, ташқи бозорда ҳам унда муайян муддат 
давомида, одатда бир йилда, товар сотилиши ҳажми тушунилади. Ички бозорнинг 
сиғимини баҳолаш ўз ишлаб чикариши даражаси бўйича, мазкур товарнинг 
экспорти ва импортини эътиборга олиб, шунингдек маҳсулотнинг келгуси йилга 
ўтадиган қолдиқлари миқдорини назарда тутган ҳолда амалга оширилади. 
Бозорнинг потенциал ёки прогнозланаётган сиғими қуйидаги формула билан 
аниқланиши мумкин:
V= O + Z + И – П – Э, 
бу ерда:
V - бозор сиғими;
O - товар ишлаб чикариш ҳажми; 
Z - товар заҳиралари қолдиғи; 
И - импорт; 
П - истеъмол ва нобуд бўлиш; 
Э - экпорт.
Ҳисоблаб чиқишнинг бундай методикасидан фойдаланиб, энг муҳим ички 
маҳсулот бозорларининг амалдаги сиғимини аниқлаш мумкин. Бошланғич ахборот 

---

«Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг