Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
319 
а) Узоқ мудатли активлар. Корхона оборотида бир йилда ортиқ иштирок 
этади. Буларга асосий воситалар, номоддий активлар, узок муддатли молиявий 
қўйилмалар ва ҳ.к.узок муддатли активларга киради.
б) Айланма активлар. Корхона оборотида бир марта ёки бир йилгача 
муддатда иштирок этади. Буларга материаллар, тайёр маҳсулотлар, пул 
маблағлари, дебеторлик қарзлар, қисқа муддатли молиявий қўйилмалар, 
тугалланмаган ишлаб чиқариш ва ҳ.к. киради. 
2. Корхона капитали. Хусусий капитал, мақсадли молиялаштиришлар, 
келгуси давр тўловлари ва харажатлари учун резервлар корхона капиталига киради. 
“Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида”ги қонунга асосан “Хусусий капитал – устав 
капитали, қўшилган ва заҳира капиталларидан ҳамда тақсимланмаган фойдадан 
таркиб топади”.
3. Корхона мажбуриятлари. Бу корхонанинг молия органлари, банк 
муасасалари ва бошқа корхона ҳамда шахслардан бўлган қарзидир. Булар ҳам 
муддатига қараб бўлинади: 
а) Узоқ муддатли мажбуриятлар. Тўлов муддати бир йилдан ортиқ бўлган 
мажбуриятлар. Буларга узоқ муддатли банк кредитлари, ижара мажбуриятлари, 
узоқ муддатли қарзлар киради. 
б) Қисқа муддатли мажбуриятлар.Тўлов муддати бир йилгача бўлган 
мажбуриятлар. Бўлар қисқа муддатли банк кредитлари ва қарзлар, меҳнат ҳақи 
бўйича қарзлар, солиқдан қарзлар, таъминотчилардан қарзлар ва ҳ.к.киради.
4.Хўжалик жараёни–хўжалик операцияларининг йиғиндиси. Хўжалик 
жараёни қуйидагиларга бўлинади : 
а) Таъминот жараёни. Бу жараёнда корхонада ишлаб чиқариш фаолиятини 
амалга оширишда зарур бўлган корхона активлари, Шу жумладан асосий ва 
айланма активлар сотиб олинади.
б) Ишлаб чиқариш жараёни. Бу жараёнда ходим кучи ёрдамида корхона 
активларидан фойдаланиб маҳсулот ишлаб чиқарилади ёки иш ва хизматлар 
бажарилади
в) Сотиш жараёни. Бу жараёнда маҳсулот (иш , хизмат) сотилади ва пулга 
айлантирилиб келгуси жараённи бошлаш учун шароит яратилади.
Хулоса қилиб айтганда фермер хўжаликларида бухгалтерия ҳисобини тўғри 
ва ўз вақтида ташкил этиш унинг маблағлари сақланиши ва сарфланиши устидан 
назоратни ўрнатишда муҳим ахамият касб этади. Бунда албатта қишлоқ 
хўжалигининг ўзига хос хусусиятларидан келиб чиқилади.