Meva – sabzavot maxsulotlarni saqlash texnologiyasi

Shamollatishning faol usulining ahamiyati

T/r	Saqlanish Vaqti	Shamollatishning Mohiyati
1	Kartoshkani saqlashga qo'yishdan oldin	Ho'l kartoshka quruq, issiq havo yordamida tezda ortiqcha namlikdan ozod etiladi
2	Davolash davri	Mexanik jarohatlangan yuzada suberin qatlamining hosil bo'lishi jarayonining yaxshi o'tishi uchun
3	Sovutish davrida	Davolanish davridan so'ng tezda kerakli haroratgacha sovutish uchun. Agar faol ventilyasiya qo'llanilsa, asosiy saqlash davrida zarur bo'lgan temperatura tabiiy shamollatishga qaraganda 3 hafta oldin hosil qilinadi
4	Saqlashning asosiy davrida	Saqlashga qo'yilgan kartoshka massasida optimal harorat va nisbiy namlikni ushlab turish uchun
5	Bahorda saqlash davrida	Sovuq zahirasini saqlash va to'plash. Natijada optimal sharoit saqlanish davrini 3-4 haftaga uzaytiradi
6	Butun saqlash davomida	Saqlash jarayonida sharoitni muvaqqat ushlab turish, joylash balandligini 2-3 martaga oshirish, nobudgarchilikni 5-7 % ga kamaytirish. Yuqori sifatini saqlab qolish

Bu jadval ma'lumotlaridan ko'rinib turibdiki, faol shamollatish usuli saqlashning samaradorligini oshiradi va mahsulotning mikroorganizmlar ta'sirida buzilishini keskin kamaytirar ekan.

Saqlash jarayonida omborxonalarda harorat va nisbiy namlik kartoshka massasining turli joylarida o'lchab turiladi. Faol usulda shamollatiladigan omborxonalarda harorat va namlik nazorati shamollatishgacha va shamollatishdan 30 daqiqa o'tib o'kaziladi.

Saqlanayotgan kartoshkalarning haroratini har ikki oyda 2–3 marta o'rtacha namunalar olib tekshiriladi. Mikroorganizmlar ta'sirida buzilgan, kasallangan tuganaklar darhol ajratib olinadi. Bu erda bor miqdordagi kartoshkalarni saralash tavsiya etilmaydi, chunki kasallik sog'lom kartoshkalarga ham o'tishi mumkin. Shu sababli kartoshkalar saqlashning oxirida saralanadi. Agar kartoshkada kasallangan tuganaklar miqdori 5 % dan oshib ketsa, u holda saralash kerak bo'ladi.

Bahor – kuz oylarida tabiiy sovutiladigan omborxonalarda kerakli sharoitni yaratish qiyin. Shu sababli bu oylarda kartoshkalarni sovutiladigan omborxonalarga o'tkazish maqsadga muvofiq hisoblanadi. Bu yerda harorat 1-2 ⁰C atrofida ushlab turilganligi uchun kartoshkalarda o'sish holatining oldi olinadi.

Kartoshkalarni uzoq saqlaganda, ularning sifatining pasayishiga olib keladigan jarayonlardan biri kartoshkaning o'sishi hisoblanadi. Shu sababli keyingi paytlarda kartoshkaning o'sishini oldini olish uchun turli xil preparatlardan foydalaniladi. Bunday preparatlar haqidagi ma'lumot 9-jadvalda keltirilgan:

9-jadval