Метрология



Download 1,25 Mb.
Pdf ko'rish
bet52/98
Sana26.02.2022
Hajmi1,25 Mb.
#466517
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   98
Bog'liq
ctandartlashtirish metrologiya va sifatni boshqarish (1)

 
3.
 
Маҳсулот хақидаги маълумотларни 
стандартлаштириш ва кодлаш 
Баъзан бирор маҳсулот ҳарид қилганимизда унинг кўринарли жойида ѐки 
этикеткасида ҳар хил қалинликдаги чизиқлар ва рақамлар билан белгиланган 
шаклларни кўришимиз мумкин. Уларга 
штрих-код
номи берилган. Хўш, 
штрих-кодлар нима ва қачон пайдо бўлган? 
Штрих-кодларни маҳсулотларга нисбатан тадбиқ этиш ғояси илк бора 30-
йилларда АҚШ нинг Гарвард бизнес мактабида яратилган бўлиб, унда амалда 
фойдаланиш бир неча ўн йиллардан сўнггина, яъни, 60-йиллардан бошланган. 
Штрих-кодларни дастлабки қўлловчилар темир йўлчилар бўлиб, шу усул 
орқали темир йўл вагонларини идентификациялашган. Микропроцессор 
техникасининг гуркираб ривожланиши 70-йиллардан бошлаб штрих-кодлардан 
кенг равишда фойдаланиш имконини яратди. 1973-йил АҚШда Маҳсулотнинг 
Универсал Коди (IPC) қабул қилиниб, 1977 йилдан бошлаб эса 
Европа Кодлаш 
Тизими EAN (Europian Article Numbering)
таъсис этилди ва ҳозирда ундан 
нафақат Европада, балки бошқа минтақаларда ҳам кенг равишда 
фойдаланилмоқда. 


67 
Штрих-код
кетма-кет алмашиниб келувчи қора (штрих) ва оқ (пробел) 
рангли, турли қалинликдаги чизиқлардан иборат бўлиб. Бу чизиқларнинг 
ўлчамлари стандартлаштирилган. Штрих-кодлар махсус оптик қурилмалар – 
сканнерлар 
ѐрдамида 
ўқишга 
мўлжалланган. 
Унинг 
воситасида, 
микропроцессорлар орқали штрихлар рақамларга декодерланиб, маҳсулот 
хақидаги маълумотлар компьютерга узатилади. 
Кўпгина иқтисодий ривожланган мамлакатларда маҳсулотнинг ўрамида 
(упаковкасида) штрих-коднинг бўлиши мажбурий ҳисобланади. Акс ҳолда 
савдо ташкилотлари маҳсулотдан воз кечишлари мумкин. Бу халқаро савдога 
ҳам тегишлидир. Ушбу тизимнинг иқтисодий жиҳатдан самаралилиги 
маҳсулотнинг 85 фоизидан кўпи кодлаштирилганда яққол намоѐн бўлади. 
Бундан ташқари, маҳсулотга нисбатан бўлган талаб ва эҳтиѐжларни 
шакллантириш, жамлаш, ҳисобга олиш, маҳсулотни келиб кетишини ҳисоб 
китоб 
қилиб 
бориш, 
мухосиблик 
ҳисобларида 
ва 
ҳужжатларни 
расмийлаштиришда, ҳамда маҳсулотларни сақлаш ва сотувидаги назоратларни 
амалга оширишда алоҳида ўрин тутади. 
Асосан 
EAN 
нинг икки кодидан кўпроқ фойдаланилади: 13 разрядли ва 8 
разрядли рақамли кодлар. Бунда энг ингичка штрих бирлик сифатида олинади. 
Ҳар бир рақам (ѐки разряд) икки штрих ва икки пробелдан иборат бўлади (3- ва 
4- расмлар). 13 разрядли коднинг таркибида қуйидаги кодлар кўрсатилади: 

Download 1,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   98




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish