Metodologiyasi

Manbani interpetatsiyalash 
— bu shunday tush u n ch ak i, bu ja ­
rayonida m anbadagi konkret faktlar (dalillar) haqida, ho d isa­
lar va jarayonlar haqida aynan n im a la r (yoki qanday m a’lum ot­
lar va axborot) xabar q ilin m o q da ek anligini aniqlash, m anbadagi 
m atn tarkibidagi to 'g 'ri m a’nodagi va ko'chm a m a’noda keltiril- 
gan fikrlarni (m a’lum otlarni) to 'g 'ri talqin qilish, m axsus atam a-
285

---

lar, ishoralar, o 'x sh a tish la rn in g m a ’n o larin i o ch ib berish jaray on - 
lari tu sh u n ilad i.
О агяпр- m a n b a n in g tan q id iy ta h lili (m aubas'nu nosilk tah lili). 
M an ban in g tanqidiy tahlili (m anbashunoslik tahlili) — m a n b a ­
n in g tan q id iy ta h lili (m an b ash u n o slik ta h lili) ikki q ism d an ibo-
„..I U
~ J ’
i u i
u u i m i I,
M a n b an in g asl nusxa ek an lig in i aniqlash (tashqi yoki teks- 
tologik (m atn sh u n o slik xususiyatlariga asosan) tanqidiy ta h lil 
(tanqidiy m u h o k a m a etish));
M an b a tarkibidagi m avjud m a’lu m o tlarn in g (axborotning) 
ish o n ch lilig in i an iq lash tirish (ichki yoki xususiy tarix iy tanqid).
Turli m a n b a la rn in g m an b ash u n o slik ta h lili o ‘ziga xos xususi­
yatlariga ega boMadi (m asalan , hujjatli m anbalar, og‘zaki m a n ­
b alar yoki rivoyat va afsonalarga q araganda tu rlich a uslublarda 
ta h lili etilad i va boshqalar).
M a n b an in g asl nusxa ek an lig in i aniqlash u ch un quyidagi va- 
z ifalarn i bajarish ko‘zd a tu tilad i:
M a tn n i an iq lash tirish ;
M a n b an i in terp retatsiy alash ;
M a n b an in g y aratilishi (kelib chiqishi)ni aniqlash.
M a n b an in g m a tn in i an iq lash tirish d a quyidagilar vazifalarni 
bajarish ko‘zda tu tiladi:
m a tn n i o ‘qib chiqish va u n in g m a z m u n in i anglash; 
m a n b a m a tn i y aratilg an vaqtdan keyingi davrlarda u n ­
ga q o ‘sh im c h a q ilin g an m a tn la rn i (qo‘sh im c h alarn i, izo h larn i, 
m a’lu m o tla rn i) an iq lash tirish ;
q o ‘sh im c h a m a tn la rn in g asl nusxadagi m atnlarga boMgan m u- 
tan o sib lik darajasi va m u n o sab atin i aniqlash;
ag ar m atn asl nusxaga tegishli boMmasa, m a z k u r m a tn n in g
y aratilish i ta rix in i a n iq la sh tirish , m an ba m a tn in in g dastlabki 
n u sxasini (ko‘rin ish in i) h a m d a m uallifga tegishli asl nusxasini 
tik lash va b osh q a shu k a b ilarn i bajarish m aqsadga m uvofiqdir. 
M an b an i in terp retatsiy alash : bu shunday tu sh u n ch ak i, bu ja ra y o ­
n id a m an b ad ag i k o n k ret fak tlar (dalillar) haq id a, h o d isalar va
286

---

. 
y o n l a r
haqida aynan n im a la r (yoki qand ay m a ’lu m o tla r va 
a x b o r o t )
xabar q ilinayo tg anlig in i an iq lash , m anbadagi m atn