Metodologiyasi

q o 's h g a n
hissasi dialektik uslubni asoslab beiganligida edi.
К Marks tarixni m aterialistik tushunish g'oyasini shakllanti- 
rib G.Gegelning dialektik uslubini m aterialistik asosga yo'naltir- 
di nemis «huquq tarixi m aktabi*ning tarixiylik tam oyilini «ken- 
gaytirgan* holda jam iyatning qayta shakllanishi (boshqa shaklga 
o'tishi - formatsiya) va «kapitalizm ning tanazzuli* haqidagi fikr­
larni ilgari surdi.
Nemis «huquq tarixi maktabi* vakillari bu masalada amaldagi 
davlat va huquq shakllari siyosatchilarning volyuntarizm i (tarixiy 
taraqqiyotning obyektiv qonunlari bilan hisoblashmay, o‘z bilga- 
nicha ish tutish) oqibatlari em as, balki uzoq davom etgan «jon- 
li* (organik) taraqqiyot va nemis «ruhi*ning paydo bo‘lishidan 
kelib chiqib yondashganlar. Zam onaviy davlatni tushunish va 
uning faoliyatini anglash uchun eng avvalo uning tarixini o'rga- 
nish lozim. Aynan ana shu tushuncha tarixiylik tamoyili edi, 
ya’ni har qanday hodisani, tarixiy voqelikni, davlat muassasalari- 
ning ta’sis etilishini tushunish uchun eng avvalo ularning tarixini 
o'rganish va tarixiylikdan kelib chiqqan holdagina ularni anglash 
mumkin, degan tushuncha shakllangan edi.
Tarixiylik tamoyiliga qo‘yiladigan asosiy talablar haqida so‘z 
yuritganda quyidagilarni alohida ko‘rsatib o ‘tish kerak:
-
hodisalar o'rtasidagi o‘zaro aloqadorlik va ularning kelib 
chiqishi ham da ro‘y berishidagi um um iy bog'liqlik va kelib chi- 
qish sabablaridagi o‘zaro aloqadorlikni aniqlash;
~ hodisalarning sodir bo'lishi bosqichlaridagi o'zaro aloqa­
dorlik, bir hodisa yoki jarayonning ikkinchi hodisa yoki jarayon- 
n |ng kelib chiqishidagi ta ’sirini o'rganish va aniqlash;
~ barcha hodisalar va jarayonlarni o'rganishda ularga tarixiy- 
•k nuqtayi nazaridan kelib chiqqan holda yondashish;

---

— 
h o d isalar o ‘rtasidagi aloqadorlikni aniqlashda jarayonlar- 
ning tarix iy ah am iy atin i ko'rsatib berish.
Bu hozirgi tarixiylik tam oyili va uslublarining asosiy