Metodologiyasi o z b e k I s t o n r e s p u b L ik a s 1


Abu Rayhon Beruniy. Tanlangan asarlar. Hindiston. — Т.: Fan. 1968. 40-b


bet77/269
Sana14.07.2022
Hajmi
#798689
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   269
Bog'liq
Tarix fani metodologiyasi

Abu Rayhon Beruniy. Tanlangan asarlar. Hindiston. — Т.: Fan. 1968. 40-b.
2
Abu Rayhon Beruniy. Tanlangan asarlar. Hindiston. — Т.: Fan. 1968. 40-b.
102


Yig'iigan m anbalarni qiyoslash va solishtirish, bir-biri bilan 
taqqoslash orqali tarixiy jarayonni va tarixiy hodisani tavsiflab 
berish yoki talqin m um kinligini shu tariqa ko‘rsatm oqda. Z am o­
naviy tarix fani metodologiyasida tarixiy taqqoslash uslubi quyi-
dagi sharhlanadi:
Tarixiy jarayon tafsilotlari aniq va ravshan bo‘lm aganda uning 
mohiyatini ochishga, shuningdek, um um iylikni, qonuniylikni, 
takrorlanuvchanlikni aniqlash ham da um um lashtirishga va ta ri­
xiy parallellikni yuzaga chiqarish uchun qoMlaniladi1.
Taqqoslash uslubi dastlab m a’rifatparvarlar tom onidan qo‘lla- 
nilgan. F.Volter birinchilardan boMib o ‘zi tom onidan yaratilgan 
tarixiy kitoblarida taqqoslash uslubini qo'llagan, biroq bunda bu 
uslub tarixiy uslubga nisbatan ko‘proq vosita sifatida qoMlanilgan. 
XIX asr oxirlariga kelib bu uslub tarixiy tadqiqotlarda, ayniqsa 
ijtimoiy-iqtisodiy tarix sohalarida ancha keng o‘rin tuta boshla- 
di. Ikkinchi jahon urushidan keyingi yillarda ayniqsa komparativ 
uslub keng qoMlanila boshlandi. A m alda bironta ham tadqiqot bu 
uslublarni qoMlamasdan amalga oshirilm aydigan bo'ldi.
Bundan ko'rish m um kinki, zamonaviy tarix fani tadqiqotlari- 
da muhim o‘rin egallagan tarixiy taqqoslash uslubining fanda keng 
qo'llanilishi lozimligi tushunchasi XX asrga kelib toMaqonli shakl- 
landi. Aslida bu uslubning qo'llanilishi va qo‘1 lashning ahamiya- 
ti, shuningdek, uslubning amalda qo'Ilanganligini yanada chuqur- 
roq aniqlashtirishga harakat qiladigan bo'lsak, uning amaliyotini X 
asrda Abu Rayhon Beruniy tomonidan «Hindiston* va «Qadimgi 
xalqlardan qolgan yodgorliklar* asarlarining yaratilishi jarayonida 
qo'llanilganligini ko‘rishimiz mumkin. Shunday ekan, bugungi tarix 
lani tadqiqot uslublarining shakllanishiga X asrdayoq ilmiy jihatdan 
asoslanib berilgan va ayni vaqtda amalda ham qoMlanilgan.
Aytish kerakki, tadqiqotchi sifatida Beruniy olingan bilim ni 
tajriba bilan tekshirib ko‘rishni ta ’kidlab o‘tgan: tadqiqot jarayo-

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   269




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish