Metodik tavsiyasi

Astronomiya fani bilan fizika fanining bog’liqligi .

Magnit maydoni haqida tushuncha berilganda , albatta magnit bo’ronlari haqida ta’kidlab o’tish joiz. Bunda , Quyoshda kuchli portlashlar natijasida ,Quyosh zarralarining oqimi paydo bo’lib , oqim 400- 1000 km/s tezlik bilan harakatlanadi va yerga 1-2 kun o’tgandan keyin yetib keladi . Bunday oqim Yerning magnit maydonini to’lqinlantiradi , magnit maydon xarakteristikalari tez va kuchli o’zgaradi , bu xol magnit bo’ronini hosil qiladi . Natijada bu hodisa yerda yashovchi , ya’ni insonlarga kuchli ta’sir qiladi va quyidagi belgilarni insonda kuzatish mumkin.Masalan , kuchli bosh og’rig’i , ko’ngil aynishi , qon bosimining ortish , yurak urishining ortishini vujudga keltirishini , o’quvchilarga tushuntirish lozim .Bunday holat magnit bo’ronlari orqali yuz berganini aytiladi .

O’quvchilarni ko’pincha yana bir hodisa ,qutb yog’dulari qiziqtirib keladi .Bu qanday hosil bo’ladi ? Bu haqida biz 8-sinfda «Yerning magnit maydoni» mavzusida ma’lumot beramiz. Bu hodisa ham magnit bo’ronlari tufayli paydo bo’lishi, magnit bo’ronlari radioaloqani buzadigan to’lqinlanishini vujudga keltirishini , ya’ni qutb yog’dulari kuzatiladi .

Qutb yog’dulari : qutblardagi zarralar magnit maydonining induksiya chiziqlari bo’ylab harakatlanib , atmosferaga kiradi va zarralar havo molekulasini bombardimon qiladi , ularni ionlashtiradi . Qutb yog’dularidagi turli xil ranglar,atmosferadagi gazlarning turlicha nurlanishi oqibatida ekanligini aytiladi.Shu o’rinda rus olimi M.V.Lomonosovning qutb yog’dulari

haqidagi farazni aytib o’tish joiz,ya’ni «Qutb yog’dulari elektr tabiatga ega ».Bu bilan biz ,Yerda va atmosferada har xil hodisalarning yuz berishi osmon jismi Quyosh bilan bog’liq ekanligi ,Yer kosmosdan ajralmasligini bilishimiz mumkin

Matematika bilan fizika fanining bog’liqligi .

Fizika fanida matematika fani muhim ahamiyatga ega. Fizika fanidan masalalar yechganda formulalar bilan ishlaymiz.Formula keltirib chiqarishda foydalanamiz. Masalan: P=m*g , bundan massani (m) topish uchun she’rigi erkin tushsish tezlanishini (g) maxrajga quyib yozamiz,bosimni(P) esa suratga yozamiz. m= . Demak,topilayotgan noma’lumni topish uchun she’rigini maxrajga,tenglikdan chap tarafdagini suratga yozamiz. O’quvchilarga shu usulda formula keltirib chiqarishni tushuntirish mumkin.

 

Biz , yuqoridagi misollar orqali fanlarning bir-biriga bog’liq ekanligini ko’rsatish bilan birga , o’quvchilarning darsda olgan bilimlarini kompetensiyaviy yondashuvga va hayotda , turmushda qo’llashlarini o’rgatib boramiz.