««Metallurgik jarayonlarda issiqlik va massa almashinuvi» fanidan

KURS ISHI 5310300 2022 yil
Varaq
									13
O’z	Varaq		Hujjat №		Imzo		Sana
Eritmada Fe2(SO4) 3 mis birikmalari, SO2 va metal sulfidlari bi­lan ikki valentli temir sulfati FeSO4 ga tiklanadi. Bu jarayon ruxni ogarokdan eritmaga, quyidagi reaksiya orqali, o‘tishiga ko‘mak­lashadi: ZnS + Fe2(SO4) 3 = ZnSO4 + 2FeSO4 + S Eritmaga ogarokdan faqat 3 - 4 % temir o‘tadi, uni miqdorligi 1 -2 g/l tashkil qiladi. Bunday miqdorlik bulajak mishyak, surma, germaniy va boshqa moddalardan gidrolitik tozalashda yordam beradi. Mis ogarokda oksid (CuO, Cu2O), ferrit (n CuO * m Fe2O3), silikat (x Cu2O * y SiO2) shakllarda uchraydi. Eng oson CuO eriydi va CuSO4 ni hosil qiladi. Mis ferriti, rux ferritiga o‘xshab, qiyin eriydi. Tanlab eritishda taxminan misni yarmi eriydi, yarmi esa kek­da qoladi. Surma (III) va mishyak (III) oksidlangan birikmalari ogarok­ni tanlab eritishda As2 (SO4)3 va Sb (SO4)3 shakllarda eritmaga o‘tisha­di. Surma (V) va mishyak (V) oksidlari qiyin eriydigan birikma­lardir. Nikel, kobalt va marganeslar eriydi va Ni4, SbSO4 va MnSO4 sulfatlarini hosil qiladi. Tanlab eritishda qo‘rg‘oshin, deyarli to‘liq, quyidagi reaksiyaga asosan, kekga o‘tadi: PbSiO3 + H2SO4 = PbSO4 + H2SiO3 Qo‘rg‘oshin, mis va rux silikatlarini erishi eritmani kremniy birikmalari bilan ifloslantirishga olib keladi. Bu jarayon tanlab eritishdan bo‘lajak cho‘ktirish va filtrlashlarni qiyinlashtiradi.Kumush ogarokda Ag2S va Ag2SO4 shaklda uchraydi. Kumush sulfati yaxshi eriydi, keyin esa eritmada mavjud bulgan xlor ionlari bilan qiyin eriydigan AgCl birikmasi shaklda cho‘ktiriladi. Kumush sulfidi erimaydi va kekda qoladi. Oltin to‘liq qattiq qoldiqlarda qoladi. Kalsiy va bariy oksidlari sulfat kislota eritmalarida qi­yin eriydigan eritmalar hosil qiladi. Jarayonning kislotasi: MeO + H2SO4 = MeSO4 + H2O Qo‘rg‘oshin, kalsiy va bariy sulfat kislotasini qismini qiyin eriydigan sulfatlarga bog‘laydi. Buni hisobga olganda, kuydirish davrda sulfatli oltingugurt miqdorini bir oz ko‘paytirish kerak bo‘ladi. Xlor, ftor, natriy va magniy birikmalari oson eriydi va eritmada to‘planadilar. Noyob metallar - talliy, galliy, indiy va germaniylar qisman eritmaga o‘tadilar.