Metall buyumlarni mexanik usulda payvandlash

Payvand birikmalarining asosiy hillari

Ustma-ust birikmada payvandlanadigan qismlar parallel joylashadi va bir-birini berkitib turadi (10.1-rasm, b). Bunday birikmaning asosiy kamchiliklari quyidagilardir:

• Ustma-ust birikmada payvandlanadigan qismlar parallel joylashadi va bir-birini berkitib turadi (10.1-rasm, b). Bunday birikmaning asosiy kamchiliklari quyidagilardir:
• 1. Asosiy metall birikmalami qoplashga sarflanadi. Qalinligi 20 mm gacha bo‘lgan qismlami ustma-ust payvandlaganda metallni tejash zaruriyati cheklanadi.
• 2. Bunday birikmalarda yuklanish bir tekis bo'yicha taqsimlanmaydi, shuning uchun bunday birikmalar o‘zgaruvchan yoki dinamik (zarbli) yuklanishlarga chidamsizroq.
• 3. Ustma-ust payvandlanadigan listlaming orasidagi choklar bir tomonlama payvandlanadigan boMsa, payvandlanmagan choklar birikmaning mustahkamligiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

Birikmadagi nuqsonlami aniqlash qiyin. Bunday birikmalaming afzalliklari:

• Birikmadagi nuqsonlami aniqlash qiyin. Bunday birikmalaming afzalliklari:
• 1. Birikma ostidagi qirralami qiya qilib yo‘nish shart emas.
• 2. Birikmani yig‘ish oson va h. Burchakli birikma bir-biriga nisbatan to‘g‘ri burchak ostida joylashgan va bir-biriga tegib turadigan joyidan payvandlangan ikki qismning payvand birikmasidir (10.1-rasm, d).
• Tavrsimon birikma - bir qismning sirtiga boshqa qism to‘g‘ri burchak ostida uchidan payvandlangan birikma (10.1 -rasm, e).
• Burchakli va tavrsimon birikmalar to‘sinlar, ustunlar, sinchlar, fermalar, ramalar va boshqalarni payvandlashda keng qo‘llaniladi. Bu birikmalar tegishli birikmaning mustahkamligini oshiradi va deformatsiyalanishini kamaytiradi.
• Teshikli birikmalar - ustma-ust payvandlash chokining uzunligi yetarlicha mustahkam bo'lmaganda qo‘Ilaniladi.
• Ustqo ‘ymali birikmalardan - uchma-uch va ustma-ust payvandlashlaming iloji bo'lmaganda foydalaniladi.

Payvandlashning mohiyati va usullari

• Ma’lumki, payvandlash usulini har qanday metall va metallmas materiallarga tatbiq qilish mumkin. Payvandlash deb payvandlanadigan qismlaming faqat ular orasida atomlararo bolg‘anishni vujudga keltirib, ajralmaydigan birikmalar hosil qilish jarayonini aytiladi. Bu ta’rif metall va nometall materiallarga (plastmassa, shisha rezina va b.) ham taalluqlidir. Turli materiallami payvandlash, asosan, ulaming turli xossalari bog‘liq bo‘ladi, chunki materiallaming xossalari uning ichki tuzilishi atomlarining strukturasiga bog‘liq. Hamma metallar qattiq holatda kristall strukturali jismlar boiadi. Amorf jismlar (shisha, parafin, mum va b.) ning atomlari tartibsiz joylashgan. Payvandlanadigan qismlar bir butun qilib biriktirish uchun ularning elementar zarrachalari (ionlari, atomlarini) shunchalik yaqinlashtirish kerakki, bunda ular orasida atomlararo bolg‘anish paydo boisin. Buning uchun payvandlanadigan qismlaming faqat kerakli joyi yoki hammasi qizdiriladi, plastik deformatsiyalanadi yoki ikkala usuldan birgalikda foydalaniladi