Metaforaning badiiy sanʼat hosil qilish xususiyatlari



Download 127,91 Kb.
bet13/15
Sana17.11.2022
Hajmi127,91 Kb.
#867677
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15
Bog'liq
Metaforaning badiiy sanʼat hosil qilish xususiyatlari

Metafora va epitet. D.Xo’jayeva epitetlarni metaforadan farqlashga harakat qilib, quyidagilarni yozadi: ―Ko’pincha adabiyotshunoslik va tilshunoslikka doir adabiyotlarda oltin barg, sher yigit kabi birikmalardagi oltin, sher so’zlarida sodir bo’lgan ma‘no o’zgarishini ba‘zan metafora deb, ba‘zan epitet deb talqin etiladi. Biroq epitet aynan metafora bo’lmaganidek, epitet metaforaning ayrim ko’rinishi ham emas‖1.
I.Shukurov bu ikki hodisa o’rtasidagi farqi leksemalarning semik tuzilishi asosida ko’rsatib beradi. Uning ta‘kidlashicha, sher leksemasining semik strukturasi ―kuchli‖,
―dovyurak‖, ―xayvon‖ semalaridan iborat. Agar shu leksemaning muayyan kontekstda semantik strukturasidagi semalarida o’zgarish sodir bo’lsa, yangi ma‘no kasb etadi va metafora ro’y beradi. Masalan, Qani, sherlar olg‘a! ... (H.Olimjon). Bu gapdagi sher leksemasida ―kuchli‖,
―dovyurak‖ semalari saqlanib, ―hayvon‖ semasi o’rniga ―odam‖ semasi qo’shilgan. Ana shu o’zgarish metaforaga sabchi bo’lgan. Sher yigit birikmasida esa dastlabki ikki sema ―kuchli‖,
―dovyurak‖ semalari bilan qo’llangan. Uchinchi sema tushib qolgan. Yangi sema vujudga kelgan emas. Shuning uchun u metafora emas, balki epitetdir. Shunday qilib, metaforada yangi sema mavjud bo’lib, ma‘noda o’rganish ro’y beradi. Epitetda esa ma‘no tuzilishidagi ayrim semalargina yuzaga chiqadi.
D.Xo’jaeva ―... metaforada yangi sema yuzaga kelganligi uchun ma‘no o’zgaradi, epitetda ma‘no semalarining ayrimlarigina yuzaga chiqadi‖ deb hisoblaydi.
Qani, sherlar, olg’a hamon, g’alaba tomon (H.Olimjon) (Misol D.Xo’jaevadan olindi) gapida ―sherlar‖ so’zini ―dovyuraklar, kuchlilar‖ so’zi bilan almashtirish mumkin, mumkingina emas, tabiiy ham.
Bizningcha, yangi sema hosil bo’lishi har ikkala holat uchun ham xos emas. Chunki yangi sema hosil bo’lsa, yangi so’z hosil bo’ladi. Yangi sema so’z semantikasini o’zgartiradi. Metafora so’z semantikasini o’zgartirmaydi, aksincha ta‘sir ko’rsatadi.

Download 127,91 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish