Menejmet va marketing

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Marketing tovarlarni eng 

avvalo ikki guruhga bo’lib 

o’rganadi: 

 

 

Yakka tartibda 

foydalaniladiga

n tovarlar 

 

 

Ishlab 

chiqarishga oid 

tovarlar 

Yakka tartibda foydalaniladigan 

tovarlarni esa o’z navbatida quyidagi 

guruhlarga ajratish mumkin: 

---

490 

 

 

         

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

      

 

 

 

uzoq foydalaniladigan tovarlar, masalan: 

muzlatgich, televizor, avtomobil va 

boshqalar. 

 

qisqa muddatlarda foydalaniladigan 

tovarlar. Masalan: oziq-ovqat, pardoz 

buyumlari va boshqalar. 

 

 

turli xizmatlar. 

 

Eksklyuziv xilli tovarlar: agar biror xil tovar 

sotuvda bo’lmasa, xaridor uning paydo bo’lishini 

kutadi, agar bunday tovarni topolmasa, boshqasini 

umuman sotib olmaydi. 

 

Ishlab chiqarishga oid tovarlar quyidagi xillarga 

bo’linadi: 

 

Biotibbiyot 

uskunalari; 

 

Kompyuterlar va  

periferik qurilmalar; 

---

491 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

EHM dastur  

ta’minoti; 

 

Қurilmalarni sinab ko’rish uchun elektron 

uskunalar va qurilmalarning o’zi; 

 

Poligrafiya 

texnikasi; 

 

Radioelektronika apparati  

tarkibiy qismlari; 

 

Yuqori aniqlikdagi metallni qayta ishlash 

uskunalari; 

 

Oziq-ovqat mahsulotlari 

uchun uskunalar; 

---

492 

 

 

 

      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Qadoqlash  

mashinalari; 

 

Texnologik havo va suyuqlikni tozalaydigan 

qurilmalar; 

 

Atrof-muhitni himoyalash 

uchun uskunalar; 

 

Laboratoriya 

uskunalari; 

 

Aloqa 

apparatlari; 

 

Qurilish  

materiallari; 

 

Qurilish 

uskunalari; 

 

Qishloq xo’jalik  

mahsulotlari. 

---

493 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tovar xususiyatlarining majmui quyidagi 

ko’rsatkichlarni o’z ichiga oladi: 

 

Sifati (ishonchliligi, xizmat qilish muddati, dizayn). 

 

Xizmatga 

yaroqliligi. 

 

Narxning sifat va iste’mol qimmatiga 

muvofiq kelishi. 

 

Tovarga qo’shib  

jo’natiladigan hujjatlar. 

 

Sotishdan keyingi 

servis xizmati. 

 

Turining ko’pligi, 

tanlov imkoniyati. 

---

494 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yakka tartibdagi ehtiyojlar quyidagilarga ko’ra 

aniqlanadi: 

 

majburiyatlar doirasiga, oiladagi 

roliga qarab; 

 

kichik guruhlardagi boshqa odamlar 

bilan munosabatiga ko’ra; 

 

guruhning shaxsga va shaxsning 

guruhga talabi bilan; 

 

katta jamoalarning faoliяtiga 

qo’shilish bilan; 

 

jamiяtning ma’lum turkumiga 

mansublik bilan; 

 

yurtdoshlarga  

mansublik bilan; 

---

495 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

G’oyani ko’tarib 

chiqish 

 

 

Eng istiqbolli 

g’oyalarni 

tanlash 

 

 

Baholash 

ro’yxati bo’yicha 

g’oyalarni 

baholash va 

solishtirish 

 

 

Yangi tovarlar 

yaratish uchun 

aniq maqsadli 

guruhlar tashkil 

etish 

Tajriba 

ishlanma-lari va 

alohida partiya 

tovarlarni ishlab 

chiqishni tashkil 

etish 

 

Tovarning bozor 

testi 

 

Buyumni 

takomiliga 

etkazish 

 

Seriyali ishlab 

chiqarish 

---

496 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yangi tovar yaratishning ketma-ket 

bosqichlari 

 

Eng istiqbolli g’oyalar tanlab olinganidan so’ng 

quyidagi masalalar o’rganiladi: 

 

foyda olish 

mumkinligi; 

 

mavjud va ehtimoli  

bor raqiblar; 

 

bozorning 

sig’imi; 

 

kerakli sarmoyalar 

darajasi; 

---

497 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

patent himoyasi 

darajasi; 

 

muammoning konstruktorlik va 

texnologik echimi ehtimoli; 

 

tajriba o’tkazish bosqichidagi ko’zda tutilgan 

xarajatlar va yangi ishlab chiqarishni tashkil 

etish yoki mavjudini modernizatsiya qilishda 

kerak bo’ladigan sarmoyalar; 

 

ish bosqichlarini tugallash 

muddatlari; 

 

texnik, moliyaviy, kadrlar va boshqa 

xarakterda bo’lishi mumkin qiyinchiliklar va 

ularni bartaraf etish yo’llari; 

---

498