Menejmet va marketing

Maslouning  motivatsion nazariyasi

  esa nima  uchun  insonlar ma'lum  vaqt 

davomida o’z xulq-atvorining motivi sifatida ma'lum bir ehtiyojga ega bo’lishlarini 

tushuntirishga  qaratilgandir.  Maslou  ehtiyojning  ierarxik  strukturasini  ishlab 

chiqdi.  Bu  nazariya  bo’yicha  ehtiyojlar  muhimligiga  qarab  quyidagi  turlarga 

bo’linadi:  fiziologik  (oziq-ovqatlarga,  kiyim-kechak,  yashash  joylarga  bo’lgan 

ehtiyojlar),  o’z-o’zini  saqlash  (xavfsizlik  va  himoya  qilinganlik),  sotsial  (ma'lum 

sotsial  guruhlarga  mansublik),  hurmat  (o’z-o’zini  hurmat,  xizmatini  tan  olish, 

tashkilotda  ma'lum  statusni  egallash),  o’z-o’zini  tasdiqlash  (o’zining  qobiliyatini 

to’liq ochish imkoniyati, o’z-o’zini ko’z-ko’z qilish). Inson birinchi navbatda eng 

muhim  ehtiyojini  qondirishga  harakat  qiladi.  Birlamchi  ehtiyojlar  qondirilgandan 

so’ngra  esa,  inson  muhimligiga  qarab  navbatdagi  ehtiyojini  qondirishga  harakat 

qiladi.  Masalan,  ochlikdan  aziat  chekayotgan  kishi  san'at  dunyosida  ro’y 

berayotgan  o’zgarishlar  bilan  qiziqmaydi,  balki  uni  kun  kechirishi  uchun  zarur 

bo’lgan oziq-ovqat mahsulotlari qiziqtiradi. 

Umuman,  motivatsiyani  o’rganish  asosida  xarid  qilish  sabablarini, 

xaridorlarning  xatti-harakatlarini,  sotish  tarmog’iga  bo’lgan  munosabati,  axborot 

---

152 

с 

olish  va  qaror  qabul  qilish  jarayoni,  iste'molchilarning  turli  guruhlarining  urf-

odatlari  va  hokazolar  haqida  kommunikatsiyalar  jarayoni  uchun  zarur  bo’ladigan 

ma'lumotlar tanlash mumkin bo’ladi.