"menejment va iqtisodiyot"


Narxlarni erkinlashtirish yo’llari



Download 2,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet118/370
Sana11.09.2021
Hajmi2,98 Mb.
#171397
1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   370
Bog'liq
menejment va iqtisodiyot

Narxlarni erkinlashtirish yo’llari:  
1)  narxlarni  birdaniga  yoki “esankirata-digan”  tarzda qo’yib yuborish;  
2)  narxlar  o’sishini sun’iy ravishda to’xtatib qo’uyish;  
3)  narxlarni  davlat  tomonidan  tartibga  olish  va  nazorat  qilishni  ma`lum  darajada 
saqlab qolish. 


75 
 
Narxlarni  asta - sekinlik  bilan  va bosqichma – bosqich erkinlashtirish. 
Bahoning  iqtisodiy  mazmunini  uning  funktsiyalari  yaqqol  ko’rsatib  beradi. 
Baho  nimaga  tegishli  bo`lishidan  qat`iy  nazar  (tovar,  xizmat,  ish)  beshta  asosiy 
funktsiyani  bajaradi: 
1.  Bozor  muvozanatini  ta`minlash  funktsiyasi.  Bunda  baho  bozordagi talab va 
taklifning  hajmi  va  tarkibiga  ta`sir  etish  orqali  ularni  muvozanat  holatiga 
keltiradi. 
2.  Hisob-kitob,  o`lchov  funktsiyasi.  Baho  qiymatning  puldagi  ifodasi,  chunki 
bajarilgan  ish hajmi,  foyda-zararning  barchasi baho asosida hisob-kitob qilinadi. 
3.  Iqtisodiy  regulyator  funktsiyasi.  Baho  bozor  iqtisodiyotining  asosiy 
vositalaridan  biridir.  Undagi  o`zgarish bozor holatini  bildiradi.   
4.  Raqobat  vositasi  funktsiyasi.  Bozor  iqtisodiyotini  harakatga  keltiruvchi  kuch 
bu  raqobatdir.  Raqobatning  asosiy  ko`rinishlaridan  biri  bu  baho  vositasida 
bellashuvdir.  Firmalar  o`z  raqiblarini  yengish,  ularni  bozordan  siqib  chiqarish 
uchun bahoni o`zgartirib  turadilar. 
5. Ijtimoiy  himoya  funktsiyasi.  Baho  ayrim  aholi  toifalarini  kambag’allikdan 
saqlash  vazifasini  o`taydi.  Odatda  aholining  nochor  va  muhtoj  qatlamlariga 
tovarlar  arzonlashtirilgan  baholarda  sotiladi.  Bular  ijtimoiy  dotatsiyalangan 
baholar  bo`lib,  ularni  moliyaviy  jihatdan  davlat  byudjeti  yoki  byudjetdaн 
tashqari mablag’lar  ta`minlaydi.  Dotatsiyalangan  baholarni  davlat belgilaydi. 
Baholar  faqat  iste`moldagina  emas,  balki  ishlab  chiqarishdagi  o`zgarishlardan 
ham  darak  beradi.  Bahoning  boshqa  muhim  vazifasi  –  ishlab  chiqaruvchilar  va 
iste`molchilarni  rag’batlantirishdir.  Baho  mexanizmi  ishlab  chiqarilayotgan 
mahsulot  miqdorini  ko`paytirishnigina  emas,  balki  ishlab  chiqarishning  eng  tejamli 
usullarini  ishlashni  ham rag’batlantiradi. 
Narxlarning  uchinchi  vazifasi  ikkinchisi  bilan  chambarchas  bog’liq.  Bu 
daromadlarnig  taqsimlanishidir.  Tovar  ishlab  chiqarish  sharoitida  xo`jalik  faoliyati 
ishtirokchilari  oladigan  daromadlar  ular  o`z  shaxsiy  yoki  ishlab  chiqarish 
iste`mollarini  ko`plab  sotadigan  yoki  sotib  oladigan  tovarlar  va  xizmatlarning 
narxlariga  bevosita  bog’liq  bo`ladi.  Narxlarning  to`rtinchi  vazifasi  alohida 
korxonalarga  va xo`jalik  sohalariga  ishlab chiqarish omillarini  taqsimlashdir. 
 

Download 2,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   370




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish