Menejment nazariyasi

1.6.  K ursning  m azm uni  va  vazifalari
M enejm ent  kursining  m azm unini  iqtisodiyotni  boshqarish, 
menejment  tizimlari  va  uni  tuzishning  tashkiliy  shakllari,  iqtisodiy

---

mexanizmi va menejment uslublari,  menejment texnika va texnologi- 
yasining  nazariy  va  uslubiy  asoslarini  o'rganish  tashkil  etadi.  M e­
nejment  boshqaruv  faoliyatining  umumiy  qonuniyatlari  va  tamo- 
yillari,  menejment tizimiga ta ’sir usullarini shakllantiradi,  boshqaruv 
apparatining  aniq  vaziyatlardagi  harakatlari  va  o'zini  tutish  hollari- 
ni  umumlashtiradi,  iqtisodiyotni  boshqarishning  nazariy  va  amaliy 
tomonlarini  o'rganadi.  Menejment  nazariyasi  boshqaruv  faoliyati­
ning  qirralarini  butun  bir  majmua  ko’rinishida,  nazariy  tahlil  va 
mantiqiy  uslub  asosida,  boshqaruvning  asosiy  qonuniyatlari  va 
usullarini  ajratib  o'rganadi.
Menejmentning  amaliy  tomonlari  quyidagi  aniq  vazifalarni  hal 
etishga:  iqtisodiyotni  bozor  munosabatlariga  o'tishiga,  foyda  olish- 
ga,  ishlab  chiqarish  samaradorligini  oshirish,  aholi  ijtimoiy  himo- 
yasini  kuchaytirishga,  kishilar  m a’naviy  darajalarini  o‘stirish  va 
boshqalarga  qaratilgandir.
Uning  nazariy  tomonlarining  asosiy  vazifalari  quyidagilar:
-  menejmentning  nazariy  asoslarini  o'rganish;
-  bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  menejmentning  asosiy  usullari­
ni  o'rganish  va  amaliyotga  tatbiq  etish;
-  menejment  faoliyati  sohasida  kasbiy  mahorat  bilimlarini  egal- 
lash;
-  menejment  tamoyillari,  funksiyalari  haqida  tushuncha  berish;
-  menejment  jarayonida  kommunikatsiyalar  va  ulardan  foy- 
dal?nish  ko'nikmalarini  hosil  qilish;
- rahbarlik faoliyati  bo'yicha  kasbiy mahorat  uslubi  va madaniyati 
haqida  bilim  berish;
-  0 ‘zbekiston  Respublikasi  iqtisodiyotida  menejment  tizimini 
o'rganish  va  tahlil  qilish;
- xorijiy tajribalarni o'rganish,  ulami taqqoslash asosida o'qitish, 
o'rgatish  va  b.
Menejment  nazariyasi  fani  o'zining  maqsad,  vazifa,  funksiyalari- 
dan  kelib  chiqib,  boshqa  umumiqtisodiy,  gumanitar,  tabiiy,  matema- 
tik  fanlar bilan  uzviy bog'liqlikda  rivojlanadi.  Fanning uslubiy asosini 
iqtisodiy  nazariya,  menejment,  bozor  nazariyasi  fanlari  belgilaydi. 
Bundan  tashqari,  sotsiologiya,  psixologiya,  personalni  boshqarish, 
ekonometrika,  tarmoq  iqtisodiyoti  kabi  fanlar  bilan  aloqadordir.

---

C h u nk i  m enejm ent  asosan  kishilarni,  ja m iy a tn i  boshqarish 
bo'lganligi  uchun,  mehnatni  tashkil  etish,  ishchi  o'rinlarini,  shart- 
sharoitlarini  yaratish,  belgilangan  vazifalar  bajarilishi  yuzasidan 
nazorat  qilish,  faoliyat  n atijalarin i  baholashda  sam aradorlik 
ko'rsatkichlarini  qo'llash,  qolaversa,  menejmentda  rahbarning psixo- 
logiyasi,  madaniyati  o'ziga  xos  uslubga  ega  bo'lishini  taqozo  etish 
va  ularni  o'rganish  m enejm ent  nazariyasi  fanining  yuqorida 
ta ’kidlangan  fanlar  bilan  bog'liqlikda,  birgalikda  rivojlanishiga  asos 
bo'ladi.
Xulosa
Menejment  insonlarni  ongli  mehnatga,  tadbirkorlikka  qiziqti- 
rish,  ishga  mas’uliyatliligini  nazorat  qilish,  ularning  bilim   va 
ko'nikm alarini  faoliyatga  ijobiy  ta’sir  ko'rsatishini  ta’minlash, 
rag'batlantirishni  tashkil  etishdir.  Fanning  predmeti  xo'jalik  yuritish- 
ning  barcha  bo'g'inlarida  boshqaruvni  tashkil  etish  shakllari  va 
uslublarini  ifodalovchi  nazariy  hamda  amaliy  tamoyillar  majmuidan 
iborat.  Menejment  usullarini  puxta  egallagan,  qo'llay  biladigan  rah- 
bar  nafaqat  ishlab  chiqarish  faoliyatini  samarali  boshqarishga,  qola­
versa,  butun  iqtisodiyotni  rivojlantirishga  katta  ta’sir  ko'rsatadi. 
«Bugungi  kunning eng  muhim  vazifasi,  -  deb  ta’kidlaydi  Preziden- 
timiz  Islom  Karimov,  -  hayotimizning  barcha  sohalarida,  ayniqsa, 
boshqaruvda,  respublika  miqyosida,  viloyat,  tuman,  qishloq  va 
mahallalarni  boshqarishda,  tarmoq  bo'g'inlarini  idora  etishda  yan- 
gicha  fikrlaydigan,  qiyin  damlarda  mas’uliyatni  o‘z  zimmasiga  ola- 
digan,  hayot  bilan  hamqadam  yurishga  qodir,  iymoni  pok,  bilim- 
don,  ishbilarmon  odamlarni  topish,  ularga  ishonch  bildirishdan 
iborat».