Menejment nazariyasi

Ilm iy   tajriba  o'tkazish. 
Muammolarni  hal  etish  alternativ 
variantlarni  sinab  ko'rish  va  tajribada  tekshirish  m a’qul  bo'lgan 
menejment  vaziyatlari  ko‘p  uchraydi.  Albatta,  rahbarlarning  yangi 
mahsulotga,  awaldan  uning  ko'zlaganday  ishlashi  va  iste’molchilar 
tomonidan  qabul  qilinishini  tajribada  aniqlamasdan,  millionlab  dol- 
larlarni  tikishi  noto'g'ri  bo'ladi.  Real  hayotda  muayyan  tajribalar 
o'tkazish  mumkin  va  shart.
«Boing»  firmasi  yangi  samolyotni,  «Nissan»  yangi  avtomobilni, 
«IBM »  yangi  kompyuterni  loyihalashtirayotganda  ular  har  doim 
namuna  ishlab  chiqib,  uni  real  sharoitda  tekshiradi  va  undan  keyin- 
gina  keng  ko'lamli  ishlab  chiqarishni  boshlaydi.  Lekin,  bunday 
ko'rinishdagi  to'g'ridan-to'g'ri  tajriba  o'tkazish  qimmat  bo'lib,  vaqt

---

talab  qiladi.  Tasavvur  qiling,  agarda  «Jeneral  Elektrik»  firmasi  fir- 
ma  muhandislari  tomonidan  faqat  potensial  takomillashtirishlar  deb 
o'ylab  topgan  mingta  qismlarni  ishlab  chiqarib,  sinab  ko‘rsa,  avto- 
mobii  qanday  qiymatga  ega  bo'Iar  va  undagi  yangiliklar  qancha 
kam  bo'lar  edi.  Bunday  holatda  modeilar  yordam  beradi.
Qaror  qabul  qilish  kerak  bo'lgan,  lekin  real  hayotda  tajriba 
o'gkazish  m um kin  bo'lmagan  behisob  tang  vaziyatlar  mavjud. 
Masalan,  «Folksvagen»  firmasi  AQShda  ishlab  chiqaruvchi  korxo- 
na qurishga  qaror qilganda,  unga yetarli ish  kuchi,  m a’qul bo‘ladigan 
soliq  solish  shartJari,  mavjud  va  zarur  materiallarni  olishda  va 
tayyor  avtomobillarni  yuklab  jo‘natishda  iqtisodiy  jihatdan  qulay 
joyni  tanlashiga  to ‘g ‘ri  keldi.  Unga  «Rebbit»  modelining  ko‘p 
minglab  qismlarini  yig'ish  navbatini  aniqlash,  zavodning  o‘zi  qay 
bir  qismlarni  ishlab  chiqarishi,  qay  birini  esa  sotib  olishi  mumkin- 
ligini  bilib  olish,  har  bir  qismning  zarur  zaxira  darajasini  belgilash- 
ga  to‘g‘ri  keldi.  M a ’lumki,  firma  bu  muammolarni  tajriba  sifatida 
har  bir  imkoni  bor  joyda  bir  necha  loyihalar  bo'yicha  zavod  qurib 
hal  qila  olmasdi.