Menejment nazariyasi

14.2. Biznes-reja va unum dorlik
Biznes-rejasiz yuqori va barqaror unum dorlikka erishib 
bo'lmaydi. Unumdorlikni oshirish bo'yicha aniq maqsadga ega 
bo'lmay erishilgan unumdorlik yuqori yoki past ekanligini aniqlab 
bo'lmaydi. Maqsadlar qaysi tadbir umumiy unumdrlikni oshirayot- 
gani, qaysisi uning o'sishiga to'sqinlik qilishini aniqlash uchun 
xizmat qiladi.
Amerikalik olimlar Rags va Felik unumdorlikni miqdor va sifat 
vositasida ifodalangan maqsadlarga o'z vaqtida erishish uchun aniq 
resurslardan qanday foydalanish ko'rsatkichidir deb hisoblaganlar.
Korxona u ishlab chiqarishi m umkin bo'lgan mahsulotning 
qaysisi iste’molchi uchun zarur ekanligini aniqlam agan holda 
unumdor bo'mlaydi. Ya’ni strategik rejalashtirish doimo bozorni, 
raqobatni, korxona imkoniyatlarini muntazam tahlil etishni qam- 
rab olishi kerak.

---

Masalan, Yaponiya tadbirkorlari doimo istiqbol uchun maqsadni 
belgilaydilar. Ular besh-o‘n yildan keyin natija beruvchi ilmiy- 
tadqiqot ishlari va mehnat unumdorligi dasturlarini mablag' bilan 
ta’minlaydilar. Shu sababli, unumdorlik barqaror o'sishida istiqbolli 
rejalashtirish muhim ahamiyatga ega. Yirik korxonalar ko‘p yillar 
davomida barqaror unumdorlikni ta’minlash uchun o‘z vazifalarini 
kelajakka asoslab belgilashlari lozim. Ko'pchilik korxonalar sinishining 
asosiy sababi ular ham ahamiyati, ham samaradorligi jihatidan eskir- 
gan texnikadan foydalanganliklaridir. Bunday korxonalar kelajakka 
ega emas.
Hozirgi paytda ko'pchilik tadbirkorlar darxol foyda olishga 
intilish noto‘g‘riligini va uzoq istiqbolni hisobga olish zarurligini 
tushunib yetdilar. Unumdorlikning istiqbolga mo'ljallangan maj- 
muiy rejalarini qisqa muddatli rejalar bilan mustahkamlash zarur.
Yuqori lavozimdagi rahbarlar o'rta bo‘g‘in rahbarlarga xali o'z 
imkoniyatlarini to‘liq namoyon etmagan uskuna sotib olishda qarshi- 
lik ko‘rsatmasdan, aksincha, ularni qo‘llab-quvvatlashlari zarur. Rah­
bariyat unumdorlikni oshirish uchun o‘z mablag'larini sarf qilish 
va istiqbol rejalariga unumdorlikni oshirish dasturlarini qo'yish 
yo‘li bilan o‘z hamkorligini namoyon qilishi zarur.
Unumdorlikni rejalashtirish menejmentning barcha jarayonlari- 
da kuzatilishi kerak. U kishilarni mehnat unumdorligini oshirishga 
undaydi. Unumdorlikni oshirishning istiqbol va joriy rejalari bajarili- 
shi doimo nazorat qilinishi kerak.