Menejment nazariyasi

Misol: A nri Fayolning menejment tam oyillari1
1. M ehnat taqsimoti. 
Ixtisoslashtirish, odatdagidek, tabiiy- 
dir. Mehnat taqsimotining maqsadi shu tirishishda ishni ko‘p hajmda 
va sifatliroq bajarishdir. Bunga e’tibor va kuchlar yo'naltirilgan 
maqsadlar soni qisqarishi hisobiga erishiladi.
2. Vakolat va javobgarlik. 
Vakolat bu buyruq berish huqu- 
qi, javobgarlik esa uning qarama-qarshisining tuzuvchisidir. Qayerda 
vakolat berilsa, u yerda javobgarlik paydo bo'Iadi.
3. Intizom . 
Intizom firma va uning ishchilari o'rtasida erishil- 
gan bitimlarga bo'ysunish va hurmatni ko'zda tutadi. Intizomiy 
rasmiyatchilikni keltirib chiqaradigan firma va ishchilarni bog'lovchi 
bu bitimlarni o'rnatish industriya rahbarlarining eng muhim vazi- 
falaridan biri bo'lib qolishi kerak. Intizom adolatli qo'llaniladigan 
sanksiyalarni ham ko'zda tutadi.
4. Yakkaboshchilik. 
Ishchi buyruqlarni faqat bevosita bir 
boshliqdan olishi kerak.
5. Y o'nalishning birligi. 
Bir maqsad doirasida amalda bo'lgan 
har bir guruh yagona reja bilan birlashgan bo'lishi va bir rahbarga 
ega bo'lishi kerak.
6. Shaxsiy m anfaatlarning um um iylarga bo'ysunishi. 
Bir ishchining yoki ishchilar guruhining manfaatlari katta masshtab- 
dagi kompaniya yoki tashkilotning manfaatlaridan ustun kelishi 
mumkin emas.
7. X odim larni mukofotlash. 
Ishchilarning vafodorligini va 
madadini ta’minlash uchun ular o'z xizmati uchun adolatli ish haqi 
olishlari kerak.
8. M arkazlashtirish. 
Mehnat taqsimoti kabi markazlashti- 
rish ham, odatdagidek, tabiiydir. Biroq, markazlashtirishning te- 
gishli darajasi aniq sharoitga bog'liq holda o'zgaradi. Shuning uchun 
markazlashtirish va markazlashtirilmaslik o'rtasida to'g'ri mutanosiblik
' H e n r i F a y o l . G e n e r a l a n d I n d u s t r i a l M a n a g e m e n t ( L o n d o n : P i t m a n , 1 9 4 9 ) , pp. 
2 0 - 4 1 .

---

bo'lishi to'g'risida savol tug'iladi. Bu eng yaxshi joiz natijalarni 
ta’minlaydigan meyorlarni aniqlash muammosidir.