Менежмент. Маркетинг

Havotirlanish ehtiyoji kim

Havotirlanish ehtiyoji kim


Havotirlanish ehtiyoji kim


Muammo

Havotirlanish ehtiyoji kim




Xavotirlanish - shaxsning O‘z extiyojlaridan birini ruyobga chiqarish imkoni bulmagan vaqtidagi tashvish tortishi, xavotirlanishini ifodalaydi.

K. Tomas va R. Qilmeni nizoli vaziyatda xulk-atvorning quyidagi beshta asosiy uslubini ajratib ko`rsatganlar:

0. 
   moslashish, yon beruvchanlik;
   
1. 
   bosh tortish;
   
2. 
   karshi kurashish;
   
3. 
   xamkorlik;
   
4. 
   murosaga kelish.
   

Asab taranglik(stress) - biz insonning atrofdagi ragbatlarga yoki nizoli xolatlarga jismoniy, kimyoviy va psixologik reaktsiyalari majmuini tushunamiz.

Stessni urganish usullari :

0. 
   rejalashtirish;
   
1. 
   jismoniy mashklar;
   
2. 
   parxez;
   
3. 
   psixoterapiya;
   
4. 
   ruxiy taxlil;
   
5. 
   meditatsiya va bushatish.
   

Asab taranglik xosil bo`lish vaziyatlari:

0. 
   xodimga yetarli darajada topshirik berilmasligi;
   
1. 
   xodimning ishlab chiqarish jarayonidagi, jamoasidagi O‘z vazifasini va urnini unchalik aniq tushunib yetmasligi;
   
2. 
   Uzaro bir-biri bilan boglanmagan va bir xilda shoshilinch bulgan xilma-xil topshiriklarni bir vaqtda bajarish zarurligi;
   
3. 
   xodimlarning firmani boshqarishda, uning vaollik yunalishlari keskin o‘zgargan sharoitda Tashkilot faoliyatini yanada rivojlantirish yuzasidan qarorlar kabul qilishda ishtirok etmasligi.
   

Bizning xayotimizda sodir bulib turadigan ixtiloflarning ko‘plari ko‘pincha kushimcha asab tarangliklariga olib keladi, stressli vaziyatlarga, stresslarni boshqarish zarurligiga sabab buladi.

Stress - deganda biz insonning atrofdagi stimullarga yoki stressorlarga jismoniy, kimyoviy va psixologik reaktsiyalari majmuini tushunamiz.

Unchali u axamiyatga ega bulmagan stresslar mukarrar va zararsiz buli, xaddan tashqari ortib ketgan stress esa shax uchun xam, korxona va Tashkilotlar uchun xam qiyinchilklar, quyilgan maqsadlarga erishishda muammolar keltirib chiqaradi.

Insonning stresslarga kunikish usullari bir kanchadir: birinchi usul - Tashkilot darajasidagi usul bulib, siyosatdagi, ishlab chiqarish tuzilmasidagi xodimlarga nisbatan quyiladigan aniq talablarni ishlab chiukarishda, ularning faoliyatiga baxo berishda o‘zgarishlar amalga oshirishdir. Bunday o‘zgarishlar stressli vaziyatlarning manbaini barxam toptiradi;

ikkinchi usul - ayrim shaxs darajasidagi usul. Bunda maxsus dasturlardan foydalanib, stresslar boshqariladi.Bunday dasturlar meditatsiya, trenina6 mashklar, rarxez va ba’zan xatto ibodat qilishni xam O‘z ichiga oladi. ular insonga O‘zini yaxshirok xis etishga, O‘z kuchlarini tiklashga yordam beradi.

4. o‘zgarishlar xamma Tashkilotlarga va boshqarish pogonalariga ta’sir ko`rsatadilar, lekmn beqaror tashqi muxit sharoitida faoliyat ko`rsatuvchi Tashkilotlar bu ta’sirni ko‘prok sezadilar. o‘zgarishlar ichki o‘zgaruvchilarning xar birida sodir bo`lishi va xar qaysisiga ta’sir etishi mumkin.Barcha o‘zgaruvchilar bir-birlariga Uzaro bog‘liqligi sababli, raxbarlar ularning biridagi o‘zgarishlarni kurib chikayotganda

boshqa omillarga taxsirini xisobga olishi zarur.

Tashkilotdagi o‘zgarishlar samarali bo`lishi uchun o‘zgarishlar zarurligini tushinish, ularni amalga oshirishga undash va ragbatlantirish, ularda ishtirok etish va yunaltirib turish, ilmiy izlanish va tajribalar utkazish xamda O‘zgalar fikrini kabul qilish va tushinish talab etiladi.

Ko‘p xollarda xodimlar tomonidan o‘zgarishlarga nisbatan karshilik yuzaga keladi. Bu karshilik bartraf etilishi uchun zarur chora-tadbirlar, ya’ni xodimlarga vakolatlarni taqsimlash, tushintirish va ma’lumot berish, qarorlar kabul qilishga jalb qilish, mO‘zoqarala utkazish va x.k. lar amalga oshirilishi mumkin.

Tashkiliy rivojlanish Tashkilotlar O‘zini-O‘zi yangilashi, qarorlar kabul qilishi va o‘zgarishlarga javob berishi imkoniyatlarini yanada takomillashtirsh bo`yicha olib boriladigan O‘zok muddatli faoliyat. Bunda ko‘prok e’tibor rasmiy ishchi guruxlardagi Tashkiliy madaniyatni samarali boshqarishga, xulk-atvorlarni urganuvchi fanning uslublaridan foydalanishga qaratilgan. Tashkiliy rivojlanish choralari - bu Tashkilot faoliyatining yaxshilanishiga qaratilgan faoliyatdir. Bu omillarga diagnostik choralar, teskari aloqa, ta’lim va malaka oshirish,tarkibiy o‘zgarishlar, Tashkiliy jarayonlar bo`yicha maslaxatlar, guruxlarni shakllantirish xamda guruxlararo faoliyatni tartibga solish kiradi.

Xulosa qilib aytish mumkinki, o‘zgarishlar va ixtiloflar xar kanday Tashkilot faoliyatida mavjud bulib, ularni samarali boshqarish Tashkilotning muvaffakiyatiga ijobiy ta’sir ko`rsatadi.

Nazorat va tekshirish uchun savollari :

1. 
   Nizo kelib chiqish xolati nimadan iborat?
   
2. 
   Bozor iqtisodiyotiga xos bulgan nizolar nimadan iborat va ularni kanday boshqarish kerak?
   
3. 
   Nizo, majaro va asabgaranglik xolatlari (strest) kanday bog‘liqda buladi?
   
4. 
   Stressni boshqarib buladimi?
   
5. 
   Xavotirlanish nima va kanday pasaytirish yullari bor?
   
6. 
   Stress xolatini kanday oldini olish mumkin?