Менделеевнинг кимёвий элементлар даврий қонуни


Элементлар даврий жадвалини ифодаланиши



Download 0,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/36
Sana25.02.2022
Hajmi0,6 Mb.
#280168
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36
Bog'liq
Davriy jadval

2. Элементлар даврий жадвалини ифодаланиши 
ва тузилиши 
Ҳозирда кимёвий элементлар даврий жадвалининг ифодаланишини 
турли шакл ва формалари мавжуд бўлсада, лекин уларнинг асл мазмуни ва
моҳияти бир ҳил. Қуйида, Россия ва бизда қўлланилиб келинаётган 
элементлар даврий жадвали билан танишиб чиқамиз (илова 1 ва 2 қаралсин). 
Даврий жадвалнинг: 
- горизантал қатори қатори давр деб аталиб, унда элементлар чапдан 
ўнгга томон тартиб рақамари ёки ядро зарядлари ( Z ) ортиб бориш тартибда 
алохида катакларга жойлаштирилган. Жадвал 7 та даврдан ташкил топган. 


- 7 - 
- жадвалнинг бир вертикал қаторида жойлашган элементлар алохида 
группа ёки “оила”ни ташкил этиб, ҳар бир группа (оила) элементларининг 
ташқи энергетик қаватида электронларнинг сони бир хил ва хоссалари эса 
ўхшаш бўлади. 
Илова-1 даги жадвалнинг қисқа шаклида эса А ва В группалар
масалан, IА ва IВ группа элементлари битта вертикал қаторда алохида 
катакларга жойлаштирилган, лекин IА группа элементларининг символлари 
катакнинг чап томонида, IВ элемент символлари эса катакнинг ўнг томонида 
берилган ёки аксинча. 
Илова -2 да келтирилган даврий жадвалнинг ёйиқ шаклида ҳар бир 
группалар, масалан, IА ва IВ ларга бўлиниб, улар алохида вертикал қаторда 
берилган. Буларнинг ташқи электрон қаватида электронлар сони бир хил 
бўлса-да, хоссалари кескин фарқ қилади. Масалан, IА группада энг актив 
ишқорий металлар: Li, Na, K, Rb, Cs ва Fr ( -элементлар) жойлашган бўлса, 
IВ да эса кимёвий пассив элементлар: Cu, Ag ва Au ( d -элементлар
жойлашган. Сўнги вертикал қатор 0 бўлиб, бу қаторда инерт газлар 
жойлашган. Ҳар иккала даврий жадвалда, ҳар бири 14 та элементлардан 
ташкил топган:
Лантаноидлар ёки “сийрак ер элементлар” ( Z=58 дан Z=71гача ) ва 
Актиноидлар ( Z=90 дан Z =103 гача) жадвалнинг паст қисмида 
алохида горизонтал қаторларда келтирилган. 
Илова -2да келтирилган даврий жадвал такомиллаштирилган бўлиб, кўп 
маълумотлар билан бойитилган. Масалан, ҳар бир элемент учун ажратилган 
катакда: 
а) элементнинг тартиб рақами, яъни ядро заряди; 
б) кимёвий символи ( белгиси); 
в) элементнинг номи; 


- 8 - 
г) нисбий атом массаси
д) оксидланиш даражалари; 
е) нисбий электроманфийлиги; 
ж) электрон формуласи (конфиграцияси); 
з) физик хоссалари: суюқланиш ва қайнаш температуралари; эичлиги; 
и) элементнинг ким томонидан, нечанчи йил кашф этилганлиги
берилган.
Хулоса қилиб айтганда, бу жадвал ҳар бир элемент тўғрисида кўпгина 
маълумотларни ўз ичига олган кичик қомусий дастур бўлиб, ўқувчиларнинг 
ўқув столида доимо бўлиши зарур бўлган ва уларнинг кимё фанини чуқур 
ўрганишлари учун муҳим ва фойдали ўқув материал ҳисобланади.

Download 0,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish