Меҳнат ва касб таълими

Қўлланиладиган идишлар ва материаллар: 
250 мл. Стакан, ачитқи,
1 та ош қошиқ, 1 та чой қошиқ, 3 шиша қаламча, 250 мл. Ҳажмдаги 4 та 
стакан, 2 та 50 мл ли ўлчаш цилиндри ун, шакар, крахмал, илиқ сув. 
Бажариш:
1. Ачитқили суспензияни (зарали эритмани) тайёрлаш: 10 г атрофидаги 
ачитқини 120 мл илиқ сувга аралаштиринг. 
2. Учта кимёвий стаканни худди шу миқдордаги крахмал билан 
тўлдиринг (25 г) 
3. Тўртинчи кимёвий стаканни худди шу миқдордаги крахмал билан 
тўлдиринг. Тажриба ўтказиш режасига мувофиқ, 2 ош қошиқ шакар (2г) ва 30 
мл 
ачитқи 
суспензиясини 
қўшинг. 
Охирида 
аралашма 
яхшилаб 
аралаштирилади.
 
Тажриба режаси 
Кимёвий стакан
1 
2 
3 
4 
Ун 
+ 
+ 
+ 
- 
Крахмал 
- 
- 
- 
+ 
Шакар 
+ 
+ 
- 
+ 
Ачитқили суспензия 
+ 
- 
+ 
+ 
Сув 
- 
+ 
- 
- 
Баҳо:
Хамирнинг “кўтарилиши” ёки “юмшаши” ачитқи билан 
шартланган шакарнинг бижғишидан келиб чиқади. Бунда карбонат ангидрид 
гази ҳосил бўлиб, хамирнинг қовушқоқлиги туфайли учиб кета олмайди ва 
уни юмшатади. Буни хамир ҳажмининг ошиб кетишидан билиш мумкин. 

---

171 
Шакар қўшмаганда бижғиш жараёни кичик ҳажмда кечади, чунки асосан 
бижғимайдиган крахмал шакаридан ташкил топган. 
Тадқиқотчилик, изланувчанлик тамойилига асосланган машғулот 
(таълими). 
Тадқиқотчилик таълими тажрибалар ёрдамида “табиий” белгилар ва 
объектларнинг эркин очилишига асосланадиган билимларни эгаллаш усули 
бўлиб ҳисобланади. Бунда асосий диққатни нимага қаратилиши талабанинг 
ўзи аниқ аниқлайди. 
Талабаларнинг ишини ташкил қилиши: 
-
феноменларни кузатиш: 
-
кузатувчиларни мустаҳкамлаш ва феноменларда юзага келадиган муҳим 
вазифаларни ажаратиш 
-
Саволларга жавоблар (оммавий ахборот воситаларида қидириш асосида , 
сўровлар йўли билан, ...) бериш 
-
феноменларни тушунтириш 
-
натижаларни кўрсатиш
-
кичик илмий муаммолар