Меҳнат ва касб таълими

 
Individual (amaliy) usul. 
Individual usul laboratoriya usulidan shunisi bilan 
farq qiladiki, unda ko‘pincha, (talabalar) o’quvchilar faoliyatida olingan bilimlarni 
amaliy vazifani yechishga qaratadilar. Nazariyotni amalda tatbiq qila bilish 
birinchi o‘ringa chiqadi. Ushbu usul bilimni, mahoratni chuqurlashtirish vazifasini 
bajaradi, shuningdek, o‘rganish faoliyatini kuchaytirishni ta’minlaydi. Amaliy usul 
talabalarni vazifalarni vijdonan bajarishga, mehnat usullarinin puxta o’rganishga 
boshqa usullardan ko‘ra ko‘proq ko‘maklashadi. 
 
Munozara (muhokama) usuli. 
Munozara-faol ta’lim usuli bo‘lib, muhokama, 
ma’lum muammo bo‘yicha fikr almashuv ko‘rinishida o‘tadi. 
Munozara barcha vazifalarni bajaradi. Mazkur usuldan quyidagi maqsadlar uchun 
foydalanamiz: 
-yangi bilimlarni shakllantirish; 
-o’quvchilar (talabalar)da u yoki bu savollarni chuqur o‘ylab ko‘rish, tub 
ma’nosini tushunib yetishga motivatsiyani ta’minlash; 
- o’quvchilar (talabalar)da dalil va dalilga asoslangan xulosa orasidagi farqni 
tushunib yetishni o‘rgatish;
-kommunikativ ko‘nikmalarni shakllantirish; 
-erkin munozaralarga kirishib ketishni ta’minlash; 
-nutq madaniyatini rivojlantirish; 
-mantiqan fikrlashga o‘rgatish va h.k. 
Ko‘p hollarda amaliy mashg‘ulotlarni bajarishda o‘qituvchi amaliy jihatlarni 
tushuntiradi hamda ko’rgazmalikdan foydalaniladi. Shuning uchun darsda 
«munozara usuli»ni qo‘llash barcha talabalarning faolligini oshiradi. 
«Munozara»ni o‘tkazish 
1. O‘qituvchi munozara mavzusini tanlaydi va talabalarni taklif qiladi. 
2. O‘qituvchi talabalarga «Aqliy hujum» masalasini beradi va uni o‘tkazish 
tartibini belgilaydi, talabalar guruhlarga bo‘linadi. 

---

285 
3. «Aqliy hujum» vaqtida bildirilgan g‘oya va fikrlarni yozib borish uchun kotib 
tayinlanadi. Bu bosqichda guruh a’zolarining har biri o‘z fikrini bildirishlariga 
sharoit yaratiladi. 
4. Talaba (yetakchi) ikkinchi bosqichga o‘tishdan avval qisqa tanaffus e’lon 
qiladi. Ikkinchi bosqichda bildirilgan fikr va g‘oyalarni umumlashtirib, ularni tahlil 
qilishga o‘tiladi. 
5. Tahlil orqali qo‘yilgan vazifani eng maqbul yechimini topishga harkat qilinadi. 
Talabalar fikrlari qanday bo‘lishidan qatiy nazar, unga munosabat 
bildirishga shoshilmaslik munozara yuritishning qatiy qoidasi bo‘lib hisoblanadi. 
O‘qituvchi fikrlarining bildirilishiga ham yo‘l qo‘ymasligi lozim.Odobli xulq bilan 
fikrlarning asosliligini, aytilgan yoki qo‘llab-quvvatlangan fikrning to‘g‘riligini 
oydinlashtirib, ularda g‘oyaning mantiqiy oqibati to‘g‘risida fikrlashga qiziqish 
uyg‘otish zarur.