Меҳнат ҳуқуқининг предмети одамларнинг моддий

кўрилади. Меҳнат низолари комиссиясида иш юритиш ходимнинг ёзма аризасига
асосланади .Ходимнингнизо қўзғаш ҳақидаги аризаси Меҳнатнизолари комиссияси
томонидан (
масъул қилинган шахс томонидан)қабул қилиниб,белгиланган тартибда
ҳисобгаолинади.Низокўриладиганжойвавақтҳақидаходимгаёзмахабарберилади.
Ходим,касабауюшмасиқўмитасиёкиходимларнингбошқавакилликорганимеҳнатнизоси
кўриб чиқилишида иштирок этиш учун адвокат таклиф қилиш ҳуқуқига эга.Меҳнат
низоларикомиссиясимажлисгагувоҳларничақиртириш,мутахассисларнитаклиф қилиш,
иш берувчиданзарурҳисобкитобларваҳужжатлартақдимэтишиниталабқилиш ҳуқуқига
эга.Мажлисдакомиссиянингишберувчивакасабауюшмасиқўмитасиёкиходимларбошқа
вакилликорганивакиллариданибораттенгмиқдордагиаъзоларииштирокэтишларикерак.
49.Mehnatni
zol
ar
i
ni
ngfuqar
ol
i
ki
shl
ar
ibo`
yi
chasudl
ardako`
ri
bhalet
i
l
i
shi
.
Меҳнатмуносабатларидан келиб чиқадиган низолар юзасидан ходим ёки иш берувчи,
шунингдек,ваколатберилганўзгашахсларфуқароликпроцессуалқонунчиликталабларига
амалқилганлариҳолдасудгамурожаатқилишларимумкин.Бундаходим ваиш берувчи
меҳнатнизоларикомиссиясидаҳалэтилмаганёкиҳалэтилганбўлса-
да,аммоўзиучун
қаноатлантирарлибўлмаганқарорларустиданшикоятбериштарзидаёкимеҳнатнирзолари
комиссиясигамурожаатқилмаганҳолдабевоситасудгадаъвоаризасибиланмурожаат
қилишимумкин.Судгамеҳнатнизолариҳалэтилишинисўрабмурожаатқилинганидақонун
ҳужжатларида назарда тутилган муддатлар ўтказиб юборилмаган бўлиши (
Меҳнат
кодексининг 270-
моддаси) лозим,Улар узрли сабабсиз ўтказиб юборилганлиги суд
томонидандаъвонирадэтилишигасабаббўлишимумкин.Судгадаъвоаризасиваколатли
шахстомонидантақдимэтилганбўлишикерак(
Меҳнаткодексининг268-
моддаси)
.

---

Меҳнат кодексининг 269-
моддасига кўра қуйидаги низолар бевосита туманлар аро
фуқаролик судлари ёки юқори турувчи фуқаролик суд органлари томонидан кўриб
чиқилиши ва ҳал этилиши мумкин :1)агар ходимнингиш жойида меҳнатнизолари
комиссияситузилмаганбўлса;4422)улармеҳнатшартномасинибекорқилишасосларидан
қатъиназар,ишгатиклаштўғрисида,меҳнатшартномасинибекорқилишвақтиваасослари
таърифиниўзгартириштўғрисида,мажбурийпрогулёкикамҳақтўланадиганишнибажарган
вақтучун ҳақ тўлашгадоирбўлса;3)уларходим томонидан иш берувчигаетказилган
зарарнингтўланишиҳақидабўлса;4)улармеҳнатвазифаларинибажараётгандаходимнинг
соғлиғигашикастетказилганиоқибатидагизарарни(
шужумладан,маънавийзарарни)ёки
унингмол-
мулкигаетказилганзарарнииш берувчитомонидантўланишиҳақидабўлса;5)
уларушбуКодекс78-
моддасинингиккинчиқисмиданазардатутилганҳоллардаишгақабул
қилишрадэтилганлигиҳақидабўлса;6)уларишберувчивакасабауюшмасиқўмитасиёки
ходимларнингбошқавакилликорганибиланолдинданкелишибҳалэтилганмасалалар
юзасиданкелибчиққанбўлса.Мансабдоршахслартомониданиш берувчигаетказилган
моддийзарарнитўлаш тўғрисидагимеҳнатнизолари,агармансабдоршахсларетказган
зарархўжаликнизосиникўрибчиқиш пайтидааниқланганбўлса,хўжаликсудитомонидан
ҳамкўрибчиқилади.Меҳнатнизосимеҳнатнизоларикомиссиясидакўрилмагандеганваж
биланходимнингаризасиникўрибчиқишнирадэтишгайўлқўйилмайди.
Меҳнатнизолариюзасидансудгамурожаатқилинганидатааллуқлиликвасудловлилик